توانمندسازي دانشگاهي با رويكرد راهبردي: چارچوب موقعيتي براي برنامه‌ريزي توسعه دانشگاه باميان افغانستان

Academic Empowerment with a Strategic Approach: a Situational Framework for Planning the Development of Bamiyan University, Afghanistan

جهان، در حال عبور سريع از اقتصاد صنعتي به اقتصاد دانش است و دانشگاه ­ها محور اساسي انواع فعاليت­ هاي دانشي ازجمله، توليد دانش، توزيع دانش، ترويج دانش، تبديل دانش و استفاده از دانش هستند. ايفاي چنين نقشي توسط دانشگاه‌ها در كشورهاي درحال‌توسعه، مستلزم برنامه‌ريزي توسعه‌اي دانشگاهي است. در اين مسير، توانمندسازي به‌عنوان يك فرايند هوشمندانه و برنامۀ هدفمند براي توسعه و به‌كارگيري ظرفيت‌هاي دانشگاه در ابعاد و زمينه‌هاي مختلف فردي، گروهي و سازماني، به‌ مثابۀ يك استراتژي كليدي مطرح مي‌شود. براين اساس اين پژوهش در يك مطالعه موردي كيفي به تدوين چارچوبي براي توانمندسازي دانشگاه پرداخت. مشاركت­ كنندگان پژوهش 26 نفر از اعضاي هيئت‌علمي و 6 نفر از كاركنان دانشگاه باميان افغانستان و 18 نفر متخصصان مجرب از اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه ­هاي شيراز به‌عنوان آگاهي‌دهندگان كليدي بودند كه با استفاده از روش نمونه­ گيري هدفمند از نوع معيار با در نظر گرفتن بحث اشباع نظري انتخاب شدند. روش جمع ­آوري داده ­ها شامل مصاحبه نيمه ساختمند با مشاركت‌كنندگان و نيز مطالعه­ ي اسناد بود. با استفاده از روش تحليل مضمون و تشكيل شبكه­ ي مضامين تحليل شد. براين مبنا، شبكه مضامين توانمندسازي دانشگاه باميان مشتمل بر 56 مضمون پايه و 4 مضمون سازمان دهنده و يك مضمون فراگير صورت‌بندي گرديد. نتيجه اين پژوهش نشان مي ­دهد كه توسعه و اِعمال برنامه توانمندسازي در سه سطح فردي، گروهي و سازماني با رويكرد راهبردي زمينه رشد و توسعه دانشگاه باميان را فراهم مي ­سازد.

The world is moving fast from the industrial economy to the knowledge economy and universities are the core of all types of knowledge activities, including knowledge generation, knowledge distribution, knowledge promotion, knowledge conversion and knowledge use. Playing such a role by universities in developing countries, requires the planning of academic development. In this direction, empowerment as a clever process and a targeted program for the development and utilization of university capacities in various dimensions and context (individual, group, and organizational) are considered as a key strategy. Accordingly, this study, in a qualitative case study, developed a framework for university empowerment. The research participants included 26 faculty members and 6 employees of the University of Bamiyan in Afghanistan and 18 proficient faculty members of Shiraz universities as the key informants who were selected by using targeted sampling method, considering the theoretical saturation. The data collection method was a semi-structured interview with participants and a study of documents that was analyzed using theme analysis method and the formation of theme network. Based on this, the Bamyan University's empowerment theme network consisted of 56 basic themes and 4 organizing themes and one inclusive theme. The result of this research shows that the development and implementation of the empowerment plan at three levels of individual, group and organizational with strategic approach provides a context of growth and development of Bamiyan University.