ارائه و آزمون الگوي تبيين كننده خودكارآمدي پژوهشي دانشجويان رشته هاي علوم انساني در فضا و محيط پژوهش محور؛ مورد مطالعه، دانشگاه هاي غرب كشور

Presenting an explanatory Model of Students’ Research Self-Efficacy in Research-Oriented Environment

محيط پژوهش‌‌محور در دانشگاه‌ها و مؤسسه‌هاي آموزش عالي، نقش مهمي در تحقق اهداف پژوهشي آموزش عالي ايفا مي‌كند؛ به‌نحوي كه مي‌توان انتظار داشت، در صورت بالا بودن كيفيت آن، دانشجويان تحصيلات تكميلي، ضمن تعامل مؤثر با استاد راهنما، احساس كارآمدي بالايي نيز در پژوهش داشته باشند. هدف اصلي مقاله حاضر، ارائه و آزمون الگوي تبيين‌كنندة خودكارآمدي پژوهشي دانشجويان تحصيلات تكميلي رشته‌هاي علوم انساني در محيط‌ پژوهش‌محور است. روش پژوهش، به‌لحاظ هدف، كاربردي و از نظر شيوه گردآوري داده‌ها، توصيفي از نوع همبستگي است كه به‌طور خاص از الگويابي معادلات ساختاري استفاده كرده است. جامعه پژوهش را تمامي دانشجويان رشته‌هاي علوم انساني مقطع تحصيلات تكميلي دانشگاه‌‌هاي غرب كشور (ايلام، كرمانشاه، خرم‌آباد، كردستان) در سال 1395 تشكيل داده كه با شيوه نمونه‌گيري طبقه‌‌اي متناسب با حجم، تعداد 482 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. داده‌ها با سه ابزار استاندارد روا و پايا جمع‌آوري و براي آزمون الگوي پژوهش از نرم‌افزار SPSS و LISREL استفاده شده است. نتايج، نشان مي‌دهند كه بين متغيرهاي پژوهش به‌لحاظ آماري، رابطه معناداري وجود دارد. بالاترين ضريب همبستگي بين محيط پژوهش‌محور و كيفيت تعامل استاد‌ـ‌دانشجو (0/61=r) و پايين‌ترين ضريب بين محيط پژوهش‌محور و خودكارآمدي پژوهش (17/0=r) محاسبه شده است. نتايج تحليل مسير نشان مي‌دهند كه محيط پژوهش‌‌محور داراي اثر مثبت و معناداري بر خودكارآمدي پژوهش (β=0.38) و كيفيت تعامل استاد‌ـ‌دانشجو (β=0.57) است و همچنين از طريق متغير كيفيت تعامل استاد‌ـ‌دانشجو، اثر غيرمستقيم معناداري بر خودكارآمدي پژوهش (β=0.21) دارد. نتايج، حاكي از تفاوت الگوي مفروض در بين دانشگاه‌‌هاي موردمطالعه است.

Research-oriented environments in universities and higher education institutions play an important role in achieving the goals of research in higher education so that it can be expected that if graduate students interact effectively with supervisors, they will have a high sense of efficacy. The main purpose of this study was to present an explanatory model of students’ research self-efficacy in research oriented environments. In this model, the relationship between research-oriented environments, quality of student-supervisor interactions and research self-efficacy was investigated. In terms of the objectives, the research method was of the applied type and regarding collecting data it was descriptive. M.A and PhD graduate students of public universities of western Iran (Ilam, Razi, Luristan, and Kurdistan) constituted the population of the study, of whom 482 students were selected through stratification sampling method. To collect the data, three valid and reliable questionnaires were used. The data was analyzed using path analysis, and the correlation test showed that there is a significant relationship between research-oriented environments (r=0.61), quality of student-supervisor interaction (r=0.57) and research self-efficacy (r=0.38). The results indicate that the hypothesized model has complete fit with the observed data. In this model, the direct effect of research training environments on the quality of student-supervisor interaction and research self-efficacy and also their indirect effect on research self-efficacy were significant in a positive way.