تحليل ساختاري حاكميت ملي و مديريت محلي در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران در پرتو رويكرد حكمروايي شايسته شهري

Structural analysis of national government and local management in the Iranian constitution on the basis of good urban governance

اين مقاله به دنبال واكاوي اين مسئله است كه كدام اصول مربوط به روابط بين حاكميت ملي و مديريت محلي در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران با معيارهاي رويكرد حكمروايي شايسته شهري مطابقت دارد. با خوانش قانون اساسي، تلاش شد كه محتواي آن، به‌عنوان اصلي‌ترين منبع برنامه‌ريزي در سطح ملي و ساختار مديريت محلي، براساس معيارهاي حكمروايي شايسته شهري بررسي شود. در بعد نظري، با به‌كارگيري رويكرد حكمروايي شايسته و بررسي آن در پيوند با مقتضيات محلي ايران، چارچوب ارزيابي قانون اساسي به‌دست آمد. شاخص‌هاي انتخاب‌شده، متشكل از هشت شاخص اصلي اثربخشي، تمركززدايي و توجه به مقتضياتمحلي، برابري و مساوات، حق مشاركت و شهروندمداري، پاك‌حسابي، جهت‌گيري توافقي، قانو‌ن‌مداري و مسئوليت‌پذيري هستند. اين پژوهش از نوع پژوهش‌هاي بنيادي‌ـ‌توسعه‌اي‌ است كه از روش تحليل محتوا براي تفسير كيفي محتوايِ قانون اساسي از طريق فرايندهاي طبقه‌بندي نظام‌مند و رمزبندي استفاده كرده است. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد، در قانون اساسي به شاخص‌هاي حكمروايي شايسته شهري در دو سطح ملي و محلي تأكيد شده است و از ميان شاخص‌هاي يادشده، شاخص‌‌هاي «حق مشاركت» و «مسئوليت‌پذيري» از بيشترين و «تمركززدايي» و «قانون‌مداري» از كمترين ميزان انطباق با قانون اساسي برخوردارند؛ بنابراين، رويكرد موردحمايت قانون‌گذار در زمان تدوين قانون اساسي، مبتني‌بر جلب مشاركت شهروندان، مسئوليت‌‌پذيري، پاسخ‌گويي ساختارهاي دولتي به شوراها و تمركززدايي از اداره امور كشور از طريق تشكيل شوراهاي محلي بوده است. آنچه در قانون اساسي در مورد رابطه حاكميت ملي و مديريت محلي آمده است، منطبق بر معيارهاي حكمروايي شايسته شهري است.

This paper attempts to examine the issue of which criteria relevant to the relations between national government and good urban governance are in keeping with the criteria of good urban governance in the Iranian constitution. By reading the constitution, it attempts to analyze its contents as the main resource for planning at the local and national levels. From a theoretical aspect, the theoretic framework was designed through the employment of an approach for good urban governance in relation to Iran’s local requirements. The main indices that were selected consist of eight indices: effectiveness, decentralization and attention to local requirements, equality, right of participation and citizenship, coordination and consensus-orientation, regulatory compliance, accountability and transparency and truthfulness. Content analysis was used as the qualitative method of the research for description of the constitution through coding and systematic classification procedures. The use of this approach allowed us to describe the real nature of data using a qualitative method. The results show that in the Iranian constitution, suitable governance indices have been emphasized. The right to participation and accountability show the highest level of compatibility with the Iranian constitution while decentralization and regulatory compliance show the lowest level. Therefore, this approach was supported by the legislators at the time of writing of the Iranian constitution; attracting citizen participation, accountability, government structure response to the councils, and decentralization in the administration of the country’s affairs through local councils. In conclusion, on the basis of what was stated in the constitution regarding local and national governance is compatible with good urban governance criteria