ارزيابي سهم تغيير اقليم بر كاهش تراز آب درياچه اروميه

An Assessment of the Influence of Climate Change on Urmia Lake’s Water Level Reduction

درياچه اروميه يكي از مهم‌ترين و ارزشمندترين زيست‌بوم‌هاي آبي ايران است كه در حال حاضر در شرايط بحراني قرار گرفته و تغييرات زيادي در ويژگي‌ها و عملكردهاي آن به‌وجود آمده است كه افت تراز آب، كاهش بسيار شديد مساحت درياچه و افزايش شوري آب، ازجمله اين موارد است. هدف اين مقاله، شناخت بهتر فرايندهاي مؤثر بر نوسانات تراز آب درياچه و ارزيابي سهم هريك از مؤلفه‌هاي تأثيرگذار است؛ ازاين‌رو، سيستم منابع و مصارف آب در محدوده حوضه آبريز درياچه در قالب الگوي ون‌سيم طراحي شد. در طراحي الگو، اندركنش و روابط متقابل مؤلفه‌هاي اثرگذار، شامل سدهاي حوضه، برداشت از آبخوان‌ها، و متغيرهاي اقليمي، بر سطح درياچه در مقياس ماهانه در بازه زماني 1393-1378 درنظر گرفته شد. پس از واسنجي الگو، روند تأثيرگذاري هريك از متغيرها بر تراز آب درياچه با طراحي سناريوهاي مختلف ارزيابي شد. يافته‌ها حاكي از اين است كه بهره‌برداري از سدهاي حوضه (26 درصد) به‌همراه افزايش نياز آبي (16 درصد) به‌ويژه در بخش كشاورزي، درمجموع سبب كاهش 42 درصديِ جريان سطحي ورودي به درياچه شده‌‌اند. متغيرهاي اقليمي نيز سهمي معادل 16 درصد داشته‌اند. در مورد نقش آبخوان‌هاي ساحلي درياچه نيز، ‌هرچند آب‌نگاري معرف آبخوان‌ها، روند افت تراز آبخوان‌ها و پيشروي جبهه آب شور را در برخي از آن‌ها نشان مي‌دهد‌، بااين‌حال تراز آب زيرزميني ورودي به درياچه، مقدارِ ناچيزي به‌دست آمد. لازم به ذكر است كه ميزان آب زهكشي‌شده از درياچه به آبخوان‌هاي مجاور هم‌زمان با افت شديد سطح آبخوان‌ها، به‌دليل دردسترس نبودن داده‌هاي موردنياز، محاسبه نشد.

The subject of this study concerns Urmia Lake which is one of the most valuable water habitats in Iran and investigation of crisis in the drop n of water level, significant decrease in the lake’s surface area and increase in its salinity.. In order to have better understanding of the processes that affect the lake's water level fluctuations and assess the contributions of every responsible parameter, System water consumption was designed. System water consumption was designed in The Lake Basin in the Vensim and the effects of each variable on the water level of the lake were evaluated using a set of different scenarios The findings suggest that in comparison to other variables, the operation of dams (26%) as well as an increase of water requirement (16%) by variables have played a role in reducing the input to the lake. Climate variables had an effect of 16% within the time span of 1999-2014. Although Hydrograph indicates the aquifer deterioration in some of them, the entrance to the lake water budget is negligible