تأثير پساب تصفيه شده بر خصوصيات هيدروليكي انواع قطره چكان‌ها در سيستم آبياري قطره‌اي

بحران آب يكي از مسايل اساسي مناطق خشك و نيمه خشك مانند ايران است. اين وضعيت در سال‌هاي اخير به دليل وقوع پديده خشك‌سالي حادتر شده است. بنابراين استفاده از آب‌هاي نامتعارف، در جايي كه آب با كيفيت مناسب در دسترس نيست، رو به فزوني است. يكي از اين منابع، پساب شهري است ولي استفاده از آن نياز به مديريت خاصي دارد كه ضمن بهره‌گيري مطلوب از آن مخاطرات زيست‌محيطي و بهداشتي را به دنبال نداشته باشد. استفاده از پساب در آبياري قطره‌اي علاوه بر حل مشكل كمبود آب به طور هم‌زمان مسئله آلودگي محيط‌زيست و دفع فاضلاب را نيز مرتفع مي‌نمايد. ولي اصلي‌ترين مشكل در آبياري قطره‌اي گرفتگي قطره‌چكان‌هاست كه به هنگام استفاده از پساب تشديد مي‌شود. براي ارزيابي و مقايـسه انواع قطره‌چكان‌هاي متداول مورد استفاده در سيـستم‌هاي آبياري قطره‌اي خصوصيات هيدروليكي چهار نوع قطره‌چـكان طولاني مسـير داخل خـطي (اصفهان قطره)، ميكروفلاپر، توربوپلاس و يوروكي كه همگي دبي 4 ليتر در ساعت داشتند استفاده شد. هر سيستم داراي يك لوله نيمه اصلي و يك لوله فرعي از جنس پلي‌اتيلن به قطرهاي 32 و16 ميلي‌متر بود. هر سيستم شامل سه زير سيستم و هر زير سيستم داراي چهار لوله فرعي بود كه روي هر لوله فرعي تعداد 16 عدد از هر كدام از قطره‌چكان‌هاي مورد آزمايش نصب شد. زمان كار روزانه سيستم‌ها 6 ساعت در نظر گرفته شد. نتايج نشان دادكه هم كيفيت آب و هم نوع قطره‌چكان در كاهش دبي مؤثر است. استفاده از پساب، باعث كاهش بيشتر دبي قطره‌چكان‌ها شده كه اثر آن دركاهش دبي در مقايسه با استفاده از آب زيرزميني در سطح 5 درصد معني‌دار مي‌باشد. كاهش دبي قطره‌چكان طولاني مسير داخل خطي در هر كيفيت آب نسبت به ديگر قطره‌چكان‌ها بيشتر بوده كه اختلاف آنها در سطح 5 درصد معني‌دار مي‌باشد. براي پساب، هم در ابتدا و هم در انتهاي آزمايش‌ها قطره‌چكان‌هاي يوروكي و طولاني مسير داخل خطي به ترتيب داراي بيشترين و كمترين يك‌نواختي پخش بودند. براي آب زيرزميني در شروع آزمايش‌ها قطره‌چكان يوروكي بيشترين و قطره‌چكان توربوپلاس كمترين يك‌نواختي پخش را داشت و در انتهاي آزمايش‌ها بيشترين و كمترين يك‌نواختي پخش را به ترتيب قطره‌چكان‌هاي يوروكي و طولاني مسير داخل خطي داشتند. در مجموع، قطره‌چكان يوروكي به هنگام استفاده از آب چاه بيشترين يك‌نواختي پخش و قطره‌چكان داخل خط به هنگام استفاده از پساب كمترين يك‌نواختي پخش را داشت. حساسيت قطره‌چكان‌هاي ميكروفلاپر و توربوپلاس به تغيير فشار بسيار كم است. اين موضوع برتري اين قطره‌چكان‌ها را براي كاربرد در اراضي شيب‌دار و با توپوگرافي نامناسب نسبت به ديگر قطره‌چكان‌هاي مورد بررسي نشان مي‌دهد.