بررسي غلظت نيترات در آب‌هاي زيرزميني استان اصفهان

در چند دهه اخير، مصرف كودهاي نيتروژن‌دار بدون توجه به آثار آنها بر ويژگي‌هاي خاك‌ها، محصولات كشاورزي و آلودگي محيط زيست، به طرز چشم‌گيري افزايش يافته است. هدف از انجام اين پژوهش بررسي غلظت نيترات و توزيع و تغييرهاي آن در آب‌هاي زيرزميني مناطق كشاورزي، صنعتي و شهري بخشي از استان اصفهان مي‌باشد. به منظور انجام اين پژوهش، 75 حلقه چاه در مراكز مهم كشاورزي، صنعتي و شهري اصفهان، نجف‌آباد، شهرضا، نطنز و كاشان انتخاب و نمونه‌برداري از آب به مدت 5 ماه (دي 1379 تا ارديبهشت 1380) و با فواصل زماني يك ماه انجام شد. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه غلظت نيتروژن نيتراتي در آب‌هاي زيرزميني اكثر مناطق مورد بررسي در مقايسه با حد استاندارد (10 ميلي‌گرم در ليتر) قابل توجه بوده و آلودگي نيتراتي بايد در شمار جدي‌ترين مسايل كشاورزي پايدار و بهره‌برداري از منابع آب زيرزميني اين مناطق قرار گيرد. ميانگين غلظت نيتروژن نيتراتي در آب‌ چاه‌هاي مختلف از 03/1 تا 78/50 ميلي‌گرم در ليتر(معادل 64/4 تا 5/228 ميلي‌گرم در ليتر نيترات) متغير بود. ميانگين غلظت نيتروژن نيتراتي در آب‌هاي زيرزميني مناطق نجف‌آباد،‌شهرضا، اصفهان و نطنز و كاشان به ترتيب 56/17، 6/14، 04/16 و 24/8 ميلي‌گرم در ليتر بود و 5/95، 100، 84 و3/33 درصد از كل چاه‌هاي اين مناطق داراي غلظت نيترات بيشتر از حد استاندارد بودند. البته فراواني غلظت نيترات درمناطق مختلف، متفاوت بود. بيشترين غلظت نيتروژن نيتراتي در آب‌هاي زيرزميني منطقه كشاورزي جنوب شهر نجف‌آباد (6/64 ميلي‌گرم در ليتر) مشاهده شد. بيشترين آلودگي نيترات در اكثر نواحي مربوط به مناطق كشاورزي بود و مناطق صنعتي و شهري در رتبه‌هاي بعدي قرار داشتند. ميانگين غلظت نيترات در آب‌هاي زيرزميني تمام مناطق مورد مطالعه شهري، صنعتي و كشاورزي استان، به‌جز مناطق شهري نطنز و كاشان، بيشتر از حد استاندارد بود. غلظت نيترات در آب‌هاي زيرزميني اكثر مناطق مورد بررسي روند افزايشي نسبت به زمان داشته و بيشترين غلظت نيترات مربوط به اسفندماه 1379 و فروردين‌ماه 1380 بوده است.