عنوان مقاله :
سنگ‌نگاري، زمين‌شيمي و جايگاه زمين‌ساختي گرانيتوييد‌هاي منطقه حنار (جنوب بيرجند): رهيافتي براي شناسايي ماگماتيسم خاور بلوك لوت
عنوان به زبان ديگر :
Petrography, geochemistry and tectonic setting of Hanar granitoids (south of Birjand): a signature for magmatism identification of east of Lut block
پديد آورندگان :
اميديان فر، سياوش دانشگاه شهيد بهشتي - گروه زمين شناسي , رهگشاي، محمد دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده علوم زمين , منصف، ايمان دانشگاه تحصيلات تكميلي علوم پايه زنجان - دانشكده علوم زمين
كليدواژه :
سنگ‌نگاري , زمين‌شيمي , جايگاه زمين‌ساختي , گرانيتوييد , حنار , ماگماتيسم بلوك لوت
چكيده فارسي :
گرانيتوييد‌هاي محدوده حنار در فاصله 155 كيلومتري جنوب بيرجند و در خاور ايران رخنمون دارند. اين تودة نفوذي بخشي از پهنة آتشفشاني- نفوذي بلوك لوت است و در نزديكي مرز بلوك لوت با پهنة زمين درز سيستان جاي گرفته است. توناليت، گرانوديوريت، ديوريت، كوارتزديوريت و ميكروديوريت از سنگ‌هاي گرانيتوييدي آن هستند. بافتهاي گرانولار، پورفيري و ميرمكيتي از مهم‌ترين بافتهاي ديده‌شده در اين سنگ‌ها هستند. ويژگي‌هاي زمين‌شيميايي نشان مي‌دهند اين سنگ‌ها هم‌‌خاستگاه بوده‌اند و سرشت ماگمايي كالك‌آلكالن تا كالك‌آلكالن با پتاسيم بالا، متا‌آلومين و از نوع I دارند. غني‌شدگي از LILE (مانند: Cs، K، Rb، U و Th) دربرابر HFSE (مانند: Nb، P، Zr و Ti)، آنومالي منفي شاخص در فراواني Nb و Ti و همچنين، غني‌شدگي از LREE دربرابر HREE نشان‌دهندة پيدايش اين سنگ‌ها در پهنة ماگماييِ بالاي پهنة فرورانش است. آنومالي مثبت Pb و K نشان‌دهندة دخالت پوسته‌اي در تكامل ماگماي مادر آنهاست. نسبت عنصرهاي كمياب و نيز نمودار‌هاي جدايش سنگ‌هاي آداكيتي از نا آداكيتي، سرشت نا آداكيتي اين ماگما را نشان مي‌دهند. نمودار‌ها شناسايي پهنه‌هاي زمين‌ساختي گوياي پيدايش اين سنگ‌ها در پهنة كمان نابالغ در پوسته‌اي قاره‌اي با ستبراي كم (كمتر از 45 كيلومتر) و در مرحله پيش از برخورد هستند. ماگماي اوليه از درصد كم ذوب‌بخشي (كمتر از 8 درصد) پريدوتيت‌هاي غني‌شده گوة گوشته‌اي (اسپينل لرزوليت) پديد آمده است. هنگام بالاآمدن ماگما به بخش‌هاي بالاي پوسته، فرايند‌‌هاي جدايش بلورين و آلودگي پوسته‌اي (AFC) هم‌زمان رخ داده‌اند. يافته‌ها و ويژگي‌هاي صحرايي و بررسي‌هاي سنگ‌نگاري نيز درستي اين نكته را نشان مي‌دهند.
چكيده لاتين :
The Hanar granitoids, geographically located 155 km south of Birjand in the east of Iran. Geologically, It belongs to the Lut block volcanic–plutonic belt and occurs near to the Lut block-Sistan suture zone border. The granitoid rocks consist of tonalite, granodiorite, quartz-diorite, diorite and microdiorite. The predominant textures are granular, porphyritic and myrmekitic. Geochemical evidence reveals that they are co-genetic and have features typical of calk-alkaline to high-K calk-alkaline, metaluminous with I-type nature. Enrichment in LILE (i.e. Cs, K, Rb, U and Th) rather than HFSE (eg., Nb, P, Zr and Ti), typical negative anomalies of Nb and Ti and LREE enrichment in comparison to HREE, are important characteristics indicating that these rocks were formed in a magmatic belt in a subduction zone. Positive anomalies of Pb and K demonstrate the involvement of continental crust in evolution of parental magma. Trace element ratios and adakitic discrimination diagrams point to the non adakitic nature of the magma. Tectonic discrimination diagrams show formation of these rocks in an immature continental arc setting with less than 45 Km crustal thickness in pre-plate collision event. Primitive magmas should have formed by low degree melting (less than 8%) of an eneriched mantle wedge peridotite (spinel lherzolite). During magma ascent, fractional crystallization and crustal contamination (AFC) took place simultaneously. Field observation and petrography studies support this hypothesis.
