ارائه الگوي ارزيابي عملكرد ايمني نفتكش هاي جاده پيما

Presenting of safety performance assessment pattern of road trucks

زمينه و هدف: حمل و نقل مواد خطرناك بعنوان يكي از مهمترين مشكلات در كشور هاي در حال توسعه مي باشد. حوادث مربوط به ناوگان حمل نقل مواد خطر ناك مي تواند پيامدهاي غير قابل جبراني را داشته باشد. اين مطالعه با هدف ارائه الگوي ارزيابي عملكرد ايمني نفتكش هاي جاده پيما با رويكرد ارزيابي ريسك انجام گرفت. روش كار: اين تحقيق از نوع توصيفي است. دراين تحقيق، حوادث نفت كش هاي جاده پيما با مخزن ثابت، در يك دوره 10 ساله (84-94) مورد مطالعه قرار گرفت. معيارها و زير معيارهاي ايمني با توجه به ويژگي هاي فني نفتكش ها، در دو دسته " عوامل القاگر خطاي انساني" و " عوامل غير القاگر خطاي انساني" تقسيم بندي شدند. جهت تاييد نهايي معيارها و زير معيارها و وزن دهي آنها، از تيم خبرگان و فرآيند تجزيه و تحليل سلسله مراتبي در محيط فازي (FAHP) استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه مهمترين معيار موثر بر عملكرد ايمني نفتكش هاي جاده پيما "عوامل القا گر خطاي انساني " مي باشد. همچنين مهمترين زير معيارهاي موثر عبارتند از "سيستم ترمز و رابط هاي آن" ،"سيستم تهويه مناسب" و " بازرسي هاي فني". با توجه به الگوي ارائه شده مشخص گرديد كه نفتكش هاي Dangfeng، Hino، Mack، Howo6×4 از پايين ترين سطح ايمني برخودار هستند. نتيجه گيري: از علل پايين بودن سطح ايمني ناوگان حمل و نقل مواد نفتي ايران، عدم انجام بموقع بازرسي ها ي فني و عدم كارايي تجهيزات فني نفتكش ها از جمله نقص سيستم تهويه و سيستم ترمز مي باشد كه مهمترين علت آن عدم پيوست ايران به توافق نامه ADR و عدم رعايت مفاد آن است.

Background and aim: hazardous materials transport is one of the most important problems in developing countries. The accidents involving the fleet of hazardous materials transport can have irreparable consequences. The study was aimed to present safety performance assessment pattern of road trucks with risk assessment approach. Methods: This is a descriptive study. In this study, the Accidents of road trucks with fix tank were studied during a 10-year period (1384-1394).The safety criteria and sub-criteria with respect to technical characteristics of road trucks divided in two categories: “Inductive factors of human error” and “Non-inductive factors of human error” In order to determine the final criteria and sub criteria and weighting them, the team of experts and FAHP method was used. Result: The results showed that the most important effective criterion on safety performance of road truck is “Inductive factors of human error”. Also, the most important effective sub-criteria are “Brake system and their connections”, “Ventilation system” and “Technical inspections”. With respect to the pattern “Hino, Mack, Howo 6×4(10 wheels), Dangfeng” trucks have received the lowest safety level. Conclusion: The causes of low safety level in fleet of hazardous materials transport in Iran, are the lack of timely inspections and inefficiencies in the technical equipment of the trucks such as “malfunction of ventilation and Brake system and their connections” which it’s most important reason is non-commitment of Iran to ADR agreement