ارزش معرفت از نگاه ليندا زاگزبسكي

The Value of Knowledge from Zagzebski's Point of View

در ديالوگ منون افلاطون به مساله اي اشاره مي كند كه امروزه نزد معرفت شناسان به مساله ارزش معرفت مشهور گشته است. اين مسئله ريشه در دو مقدمه پذيرفته شده در حوزه معرفت شناسي دارد. بر اساس مقدمه نخست، معرفت به طور كلي به باور صادق موجه يا تضمين شده تعريف مي شود. مقدمه دوم نيز به اين نكته اشاره دارد كه ارزش توجيه يا تضمين، حداقل در ظاهر امر بر گرفته از ارزش باور صادق و در نتيجه قابل فروكاستن به ارزش صدق است. ليندا زاگزبسكي از جمله معرفت شناساني است كه با مبنا قراردادن اين دو مدعي شده است كه بسياري از نظريه هاي معرفت شناختي قادر به گذر از دام معضل ارزش نيستند. از نظر زاگزبسكي نظريه هاي برون گرا و بالطور اخص نظريه هاي اعتمادگرا به دليل استفاده از مدل دستگاه-فرآورده دچار معضل بلعيدن هستند كه طبق آن ارزش يك باور خاص كه از طريق يك فرآيند قابل اعتماد حاصل مي شود، توسط ارزش صدق بلعيده مي شود. پيشنهاد زاگزبسكي براي تبيين ارزش معرفت، بازنگري در رابطه ي دانسته و داننده است. از نظر وي همان گونه كه افعال به واسطه ي انگيزه هاي فرد داراي ارزش مضائف مي شوند، باورها نيز به واسطه ي انگيزه هاي معرفتي شخص ارزشي مضائف از ارزش صدق كسب كرده و به مرحله معرفت مي رسند. به عقيده ي وي عشق به حقيقت مبنايي ترين و اساسي ترين انگيزه اي است كه سبب ارزشمند شدن معرفت مي شود. هرچند تبيين زاگزبسكي به نظر دچار معضلي نشده است كه متوجه نظريه هاي اعتمادگرا است، با اين حال در معرض نقدهاي جدي ديگري است كه در نوشتار حاضر سعي شده است به بخشي از آن پرداخته شود.

In Meno dialogue, Plato points to a problem, which, nowadays, is known as value problem among epistemologists. This problem stems from two accepted premises in the field of epistemology. Based on the first premise, knowledge is implicitly defined as true justified or warranted belief. The second premise also makes the point that the value of the justification or warrant at least appears to be derived from the value of true belief and thus it is reducible to the value of truth. Taking these two premises into account, Zagzebski claims that externalist theories and particularly reliabilist theories cannot escape from the trap of the value problem. Zagzebski’s suggestion for explaining the extra value of knowledge is the reconsideration of the relationship between knowledge and knower. Like acts, which gain extra value from the actor’s motives, belief gains extra value from the possessor’s epistemic motives and reach to the level of knowledge. She believes that love of truth is the most basic motive which makes knowledge more valuable than mere true belief. Although Zagzebski’s explanation of the extra value of knowledge has not faced the problems which reliablists struggle with, her explanation is subjected to serious criticisms of a different kind which are addressed in part in the present paper.