تجزيه اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و بررسي الگوي واكنش ژنوتيپي در ارقام يولاف

در اين پژوهش از روش امي (تجزيه توام آثار افزايشي جمع‌پذير و آثار متقابل ضرب‌پذير) به منظور تعيين پايداري عملكرد 9 ژنوتيپ يولاف متشكل از 4 رقم كانادايي و 5 لاين اصلاحي از تركيه به‌همراه جوماكويي به عنوان شاهد در 6 محيط (شرايط مختلف رشد و نمو : سه تاريخ كاشت 20 مهر، 10 آبان و 30 آبان و 3 تراكم كاشت 300، 375 و 450 بذر در متر مربع) استفاده شد. آزمايش در سال زراعي 80-1379 در مزرعه پژوهشي دانشگاه صنعتي اصفهان واقع در لورك نجف‌آباد اجرا گرديد. براي هر محيط از طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار استفاده شد. طبق نتايج به دست آمده آثار اصلي ژنوتيپ و محيط و اثر متقابل ژنوتيپ× محيط معني‌دار بودند و 70% از مجموع مربعات آن توسط دو مؤلفه اصلي اول اثر متقابل (IPCI) تبيين شد. بر مبناي نمودارهاي باي‌پلات اجزاي ژنوتيپي و محيطي اولين و دومين مؤلفه اصلي اثر متقابل و ميانگين‌هاي عملكرد ژنوتيپ‌ها و محيط‌ها، آماره‌هاي پايداري مدل AMMI2 يعنيSIP2 و EV2 ، تجزيه الگوي واكنش ژنوتيپي و هم‌چنين نتايج تجزيه خوشه‌اي بر مبناي ارزش‌هاي ژنوتيپي و محيطي اولين مؤلفه اصلي اثر متقابل، نتيجه‌گيري شد كه ارقام بوير، كاليبر و لاين 28 پايدارترين واكنش را داشتند كه از اين بين رقم بوير كمترين IPC1 را نشان داد. رقم پيسر و لاين‌هاي 2 و 17 ناپايدار و واجد سازگاري خصوصي با تراكم كاشت 300 بذر در مترمربع بودند. لاين‌هاي 32 و 28 داراي سازگاري خصوصي با تاريخ كاشت اول بودند. جوماكويي و رقم پيسر نسبت به تاريخ‌هاي كاشت دوم و سوم و تراكم كاشت دوم سازگاري خصوصي نشان دادند.