آلوسي و برزخي ميان اشعريت و سلفي گري با محوريت بررسي انديشه وي در مبحث صفات خبريه

Alusi and his Intermediate Position between Ash ariyyah and Salafiyyah with a Focus on his Ideas on the Issue of Narrated Attributes

يكي از مولفه هاي اساسي مكتب سلفيه تلقي خاص ايشان از صفات خبريه الهي است. اين تفسير منحصر به فرد كه تحت عنوان مكتب اثبات صفات ارائه مي شود ضمن عدم همخواني با آراء و بيانات سلف واجد نوعي جزم انديشي افراطي بوده و مجالي را براي تخطئه اعتقادي مخالفين سلفيه فراهم آورده است.در نوشتار حاضر رويكرد تفسيري ابوالثناء محمود آلوسي در مبحث صفات خبريه به عنوان محملي براي سنجش پايبندي وي به مكتب سلفيه مطرح شده است.آلوسي از رويكرد تفويض معاني صفات خبريه به عنوان راي مشهور سلف دفاع نموده و مراد بودن ظواهر صفات خبريه را به علت لوازم فاسدي چون تجسيم مردود مي شمارد.وي در كنار اصالت دادن به مكتب تفويض تاويلات شائع و مجمع عليه سلف در تفسير آيات صفات را نيز مقبول مي داند.نگارنده بر اين باور است كه تفسير آلوسي از صفات خبريه نه تنها قرابتي با مكتب اثبات مورد ادعاي سلفيه ندارد بلكه نشانگر موافقت اصولي وي با مكتب كلامي متاخرين اشاعره است،هر چند آزاد انديشي فقهي و كلامي آلوسي تمايزاتي جزئي را در اين حوزه رقم زده است.

One of the constitutive elements of the Salafist School is its approach to God’s attributes. The Salafist unique interpretation which is presented as the school of proof for attributes lacks compatibility with forefathers’ views in addition to its being extremely dogmatic. Extreme dogmatism has provided opportunities for the opponents to satirize Salafist views. The present article aims at examining Alusi’s approach to interpretation in terms of its adherence to the Salafi School. In his opposition to the Salafist School of proof, Alusi takes side with the approach of delegating the meaning of attributes to the forefathers’ generally accepted views and rejects the manifest meanings due to the corrupted requirements like incarnation. He also agrees with the popular interpretation of attribute verses upon which there is unanimous agreement. The authors take the view that Alusi’s interpretation of narrated attributes do not show any affinities with the Salafist interpretations but they are rather in agreement with the latest Ash’ariyyah theological school of thought. However, it should be mentioned that his liberalistic theology and jurisprudence has had a minor effect on the distinctions in this field.