كاربرد تئوري اورم در ارتقاي رفتارهاي خودمراقبتي زنان باردار در معرض خطر زايمان زودرس: يك كارآزمايي باليني

Application of Orem's theory for promotion of self-care behaviors of pregnant women at risk for preterm delivery: A clinical trial

مقدمه: يكي از پركاربردترين تئوري‌ها در زمينه خودمراقبتي، تئوري اورم است. بر اساس اين تئوري، چنانچه بيماران با استفاده از حداكثر توانمندي خود به انجام اقدامات خودمراقبتي بپردازند، به صورت سريع‌تر و جامع‌تر سلامتي خود را باز مي­يابند. مطالعه حاضر با هدف تعيين كاربرد تئوري اورم در ارتقاي رفتارهاي خودمراقبتي زنان باردار در معرض خطر زايمان زودرس انجام شد. روش‌كار: اين مطالعهكارآزمايي باليني در سال 95-1394 بر روي 176 زن باردار 26-24 هفته در معرض خطر زايمان زودرس مراجعه كننده به مراكز بهداشتي- درماني وابسته به دانشگاه علوم پزشكي شهر مشهد انجام شد. ابزارهاي مورد استفاده شامل پرسشنامه غربالگري زايمان زودرس هولبروك، فرم مشخصات فردي و مامايي و پرسشنامه اقدامات مراقبت‌هاي دوران بارداري هارت بود. بر اساس پرسشنامه غربالگري زايمان زودرس هولبروك، افراد واجد شرايط ورود به مطالعه انتخاب شدند. بر اساس پرسشنامه اقدامات مراقبت­ هاي دوران بارداري هارت، نيازهاي آموزشي گروه مداخله و رفتار­هاي خودمراقبتي ارزيابي شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 16) و آزمون‌هاي آناليز واريانس اندازه‌هاي تكراري، كاي دو، تست دقيق فيشر و من ويتني يو انجام شد. ميزان p كمتر از 0/05 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: قبل از مداخله آموزشي، ميانگين نمره خودمراقبتي دوران بارداري در دو گروه مداخله و كنترل تفاوت آماري معناداري نداشت (0/899=p). اما در هفته اول (0/0001>p) و دوم بعد از مداخله (0/0001>p) و همچنين پس از زايمان (0/0001>p)، ميانگين نمره خودمراقبتي دوران بارداري در گروه مداخله بالاتر از گروه كنترل بود. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج مداخلات آموزشي مبتني بر تئوري اورم در ارتقاء رفتارهاي خودمراقبتي زنان باردار در معرض خطر زايمان زودرس، شناسايي و آموزش خودمراقبتي دوران بارداري مبتني بر تئوري اورم به زنان در معرض خطر زايمان زودرس در مراكز بهداشتي- درماني توصيه مي‌شود.

Introduction: One of the most widely used theories in the field of self-care is the Orem's theory. According to this theory, patients can recover more quickly and holistically if they carry out their own self cares to the best of their ability. This study was performed with aim to investigate the application of Orem's theory for promotion of self-care behaviors of pregnant women at risk for preterm delivery. Methods: This clinical trial was done on 176 pregnant women at 24-26 gestational week at risk for preterm delivery who referred to health centers of Mashhad University of Medical Sciences in 2015-2016. The research tools included Holbrook risk-scoring for preterm labor questionnaire, demographic and obstetric questionnaire and Hart prenatal care actions scale. According to Holbrook risk-scoring for preterm labor questionnaire, the women who had inclusion criteria were selected. According to Hart prenatal care actions scale, the educational needs of intervention group and self-care behaviors were evaluated. Data were analyzed by SPSS software (Version16), and repeated measures ANOVA, Chi-square, Fisher exact and Mann–Whitney U tests. P<0.05 was considered significant. Results: The mean score of prenatal self-care was not significantly different in intervention and control group before educational intervention (P=0.899). But one week (P<0.0001) and two weeks (P<0.0001) after educational intervention and also in postpartum period (P<0.0001), the mean score of prenatal self-care was higher in intervention group compared to control group. Conclusion: The educational intervention based on Orem’s theory is recommended to increase the prenatal self-care behaviors of pregnant women at risk for preterm delivery, identifying and training the prenatal self-care based on Orem’s theory for women at risk for preterm birth in health care centers.