كليدواژه :
آموزه هاي اسلامي , اعتبار , سلامت روان , روايي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: روان‌شناسان به‌طور عمده بر آثار مثبت دين در زندگي واقعي انسان اشاره كرده‌اند. در اسلام ويژگي‌هاي يك انسان كامل كه از سلامت روان برخوردار مي‌باشد، مورد توجه قرار گرفته است. در اين راستا هدف از پژوهش حاضر ساخت، رواسازي و اعتباريابي پرسشنامه سلامت روان براساس آموزه‌هاي اسلامي در دانشجويان دوره كارشناسي دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران در سال 1392 بود.
مواد و روش‌ها: 500 شركت‌كننده به روش تصادفي خوشه‌اي انتخاب شدند و پرسشنامه‌ها‌ي سلامت روان را براساس آموزه‌هاي اسلامي، GHQ و SCL90 تكميل نمودند. شايان ذكر است كه پرسشنامه سلامت روان براساس آموزه‌هاي اسلامي در سه نسخه اجرا شد: نسخه مقدماتي (با 122 ماده)، نسخه آزمايشي (با 96 ماده) و نسخه نهايي (با 90 ماده) كه پس از تحليل نهايي 33 گويه باقي ماند.
يافته‌ها: از طريق تحليل عاملي اكتشافي سه عامل ايمان به خدا (23 گويه)، كنترل خود (7 گويه) و تسليم (پذيرش حق) (3 گويه) استخراج شد كه سه عامل مذكور به‌ترتيب 32/6، 9/8 و 7/05 از واريانس كل آزمون را تبيين كردند. علاوه‌براين كل واريانس تبيين‌شده معادل 49/5 بود. تحليل عاملي تأييدي نيز نشان از برازش خوب مدل با داده‌ها داشت. همچنين همبستگي اين پرسشنامه با دو پرسشنامه GHQ و SCL90 معنادار بود. از سوي ديگر تفاوت بين نمره كل و عامل‌هاي آن در دو گروه از افراد داراي سلامت روان و بدون سلامت روان بيانگر روايي افتراقي اين پرسشنامه بود. همساني دروني كل پرسشنامه و عامل‌هاي مذكور به‌ترتيب معادل 0/932، 0/942، 0/696 و 0/628 بود و پايايي كل آزمون به روش بازآزمايي معادل 0/946 به‌دست آمد. استنتاج: اين پرسشنامه براي بررسي سلامت روان براساس آموزه‌هاي اسلامي ساخته شده است و در كنار ابزارهاي تشخيصي ديگر مي‌تواند سطح سلامت روان افراد را اندازه‌گيري كند. همچنين از اين پرسشنامه مي‌توان در فعاليت‌هاي پژوهشي و مشاوره‌اي استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: Psychologists mainly pointed out the positive effects of religion on human life. According to the Islamic teachings, spiritual health is among the characteristics of a perfect human. This study sought to design a mental health questionnaire based on the Islamic teachings and to confirm its validity and reliability. The study population included the undergraduate students of public universities of Tehran, Iran, in 2014. Materials and Methods: This study was conducted on 500 participants who were randomly selected through cluster sampling method. They completed the mental health questionnaire based on Islamic teachings (MHQ- IT), GHQ, and SCL90. MHQ-IT was implemented in three versions of preliminary (with 122 items), trial (with 96 items), and final (with 90 items). Moreover, 33 items remained after the final analysis.
Results: Regarding the results, three factors were extracted using exploratory factor analysis including faith in God (23 items), self-control (7 items), and submission (3 items), which explained 32.06%, 9.8%, and 7.05% of the variance in the whole test (49.5%), respectively. Confirmatory factor analysis indicated the propriety of the model and data. In addition, there was a significant correlation between GHQ-IT, GHQ, and SCL90. On the other hand, the observed difference between the total score and its factors among healthy and non-healthy individuals indicated the differential validity of the questionnaire. The internal consistency of this questionnaire and its mentioned factors were 0.932, 0.942, 0.696, and 0.628, respectively and its test-retest reliability was 0.946. Conclusion: This questionnaire was provided to investigate the mental health based on Islamic teachings and could measure people's mental health along with other diagnostic tools. This questionnaire could be used in consultation and research activities.
