مباني انسان‌شناختي طب سنتي- ايراني با تأكيد بر آرا ابن ‌سينا و مقايسه آن با طب مدرن

Basics of Iranian Traditional Medicine Anthropology Based on Avicenna’s Views and its Comparison with Modern Medicine

از منظر فلاسفه اسلامي و به‌ويژه ابن ‌سينا، فلسفه عهده‌دار اثبات مبادي ساير علوم است. از ديد ابن ‌سينا طب يكي از شاخه‌هاي فرعي حكمت طبيعي مي‌باشد كه مبادي تصوري و تصديقي خود را از حكمت طبيعي و در نهايت از حكمت الهي دريافت مي‌كند. وي در كتاب‌هاي طبي خود بسيار از مباني و ديدگاه‌هاي فلسفي استفاده كرده است. يكي از مباحث فلسفي ابن ‌سينا بحث از انسان و حقيقت او مي‌باشد. در نگاه ابن ‌سينا: الف. انسان حقيقتي است مركب از نفس و بدن كه بر يكديگر تأثيرگذار مي‌باشند؛ ب. انسان كلي است منسجم كه داراي اجزايي مي‌باشد و حقيقت كل غير از حقيقت اجزا است؛ ج. انسان صرفاً ماشيني پيچيده نيست كه با امور كمي قابل‌تحليل باشد بلكه داراي ابعاد كيفي متعددي است؛ د. انسان داراي ارگانيسم زنده است و اين‌گونه نيست كه يك موجود زيستي صرف باشد. موارد مذكور برخي از مباني فلسفي ابن ‌سينا است كه اساس طب سنتي را در زمينه مباحث انسان‌شناختي تشكيل مي‌دهد. در اين مقاله ضمن برشماري اين مباني و تبيين آن‌ها، مقايسه‌اي با مباني انسان‌شناختي طب مدرن ارائه گرديده است.

From the view of Islamic philosophers, especially Ibn Sina, philosophy is accountable for providing the basis for other sciences. According to Ibn Sina, medicine is one of the aspects of natural philosophy the concepts and judgments of which originate from natural philosophy. In his medical textbooks, Ibn Sina draws on philosophical theories and views, one of which is a discussion of humanity and its reality. According to him: 1) Human being is composed of two components of soul and body, which are interdependent. 2) He is a total solidarity which includes components, and the total reality is different from the reality of the components. 3) Human being is not a complicated machine that can be analyzed quantitatively, but it has diverse qualitative dimensions. 4) Human is a living organism, but it is not solely a biological being. These four mentioned cases are some of Avicenna’s philosophical theories, which provide the foundation for traditional medicine with regard to anthropological issues. In this article, along with expounding these basics, a comparison has been made with the modern medical anthropology.