خشونت، متن و برساخت «ديگري» بازنمايي خشونت در متون فكري بنيادگرايي مذهبي

Violence, Text and Construction of the “Other”: Representation of Violence in Religious Fundamentalism Text

خشونت مذهبي در دهه‌هاي اخير تبديل به مسئله‌اي اساسي در جهان شده است. براي شناخت خشونت مذهبي، لازم است كه به ريشه‌هاي فكري آن رجوع شود و تنها به تصاوير برساخته رسانه‌اي تكيه نشود. پژوهش حاضر در همين راستا و با بهره‌گيري از روش تحليل تماتيك به دنبال بررسي اين مسئله است كه خشونت در متون مذهبي مراجع فكري شبه‌بنيادگرايي اسلامي به چه شيوه‌اي بازنمايي مي‌شود. براي نيل به اين هدف، سيزده كتاب از سه نويسنده مرجع بنيادگرايان اسلامي(ابوالأعلي مودودي، محمد بن عبدالوهاب و ابن تيميه) مورد تحليل قرار گرفته است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر اين است كه خشونت در متون مورد بررسي به سه شيوه‌‌ي مختلف اما مرتبط با هم بازنمايي مي‌شود. از يك طرف، خشونتي كنشگرانه و آشكار وجود دارد كه با تلقي «ديگري» به عنوان لكه‌اي سياه در ساحت الهي، در پي نابودي ديگري و مرگ وي بر مي‌آيد. از طرف ديگر، خشونتي پنهان و خدايگاني وجود دارد كه دعوت به ويراني قانون و تمدن غيراسلامي(خوانش خودشان از اسلام) و منطق زميني و مادي مي‌كند و نوعي از رهايي بخشي خدايگاني را نويد مي‌دهد. در مقابل اين نوع از خشونت، خشونت نوع سومي وجود دارد كه نه تنها ويرانگر قانون نيست، بلكه خود به دنبال برساخت و اجراي خوانش شبه‌بنيادگرايانه از قانون الهي و منطق اسلامي به مثابه جايگزيني براي قانون و منطق مادي است. در اين نوع از خشونت، ابزارهاي خشونت نيستند كه خشونت را تعريف مي‌نمايند، بلكه نفس قانون است كه مروج خشونت تلقي مي‌گردد.

Religious violence has become a major culprits blamed for the failure of peace and tolerance in recent decades in the world. Islamic fundamentalists have been considered at the forefront of groups condemned for committing the terrorist acts which make the violence as the natural feature of today's world through interpreting and applying the Islam in a radical fashion. To apprehend this issue, it is necessary to explore intellectual roots of fundamentalism as an ideological agenda presented and fostered in certain Islamic texts. Therefore, this paper tends to tackle with a number of elusive and problematic texts which historically continued to justify and support fundamentalist reading of Islam. For this purpose, Major writings of three reference authors of Islamic fundamentalism, Muhammad Ibn Abd Al-Wahhab, Ibn Taymiyyah and Abu A'la Mawdudi, have been selected(13 Book). The findings suggest that the violence is represented in three different but interrelated ways in the texts. On one hand, there is a visible and objective violence which forges and defines an “Other” as a black spot tarnishing divine realm, which in turn demands to destruction as death of “other”. On the other hand, there is an invisible and subjective violence that calls for the destruction of earthly logic embodied as Non-Islamic law. This type of violence heralds a divine emancipation. In contrary to this type of violence, there is a third type of violence that not only aims to devastate the law but also strives to perform the law of God and Islamic logic (Sharia) as a replacement for the materialistic logic.