ايران و عراق نوين از منظر استراتژي ژئوپليتيك (فرصت ها و چالش ها)

Iran and New Iraq from the Perspective of Geopolitics Strategy (Opportunities and Challenges)

جمموري اسلامي ايران در فضاي پيرامونيِ نزديكِ خود با ركوردهايي هم‌چون؛ پرشماري همسايگان، تنوع حوزه‌هاي ژئوپليتيك، كشورهاي ناهمگن قومي و زباني، بيشينه‌ي توليد و تجارت مواد مخدر و كنش‌هاي تروريستي مواجه است. در اين ميان عراق كشوري است كه از طرفي جزئي از حوزه ژئوپليتيكِ خاورميانه عربي قلمداد مي‌گردد و از ديگر سو از ناهمگن‌ترين كشورهايِ قومي و زباني است. اقدامات جنگ‌افروزانه‌ي مقامات سابق عراق، تداوم بي‌ثباتي‌هاي سياسي، پيدايش بسترهاي مساعد و مناسبِ زايش و كنش‌گريِ گروه‌هاي تكفيري و افراطي از مواردي است كه در زمينه‌ي چالش-آفريني و تهديدِ امنيت ملي ايران محسوب مي شود. گرچه عراق دموكراتيك كه در آن اكثزيت شيعيان در ساختارهاي قدرت حضور داشته باشند گزينه مناسبي براي امنيت ملي ايران قلمداد ميگردد، اما در صورت به چالش افتادن اين گزينه و از منظر استراتژيِ ژئوپليتيك سه سناريو از قرارِ 1. عراقِ قدرتمند با رهبري ديكتاتورپايه، 2. عراق تجزيه شده و مواجه با خلاء قدرت 3. عراق فدراليسم كه در آن سه اقليمِ شيعه، كُرد و سني بازيگر باشند قابل طرح است. لذا اين پژوهش به دنبال دستيابي به اين مهم است كه كدام يك از سه سناريو پيش‌گفتهمي‌تواند كم‌ترين چالش و بيشترين فرصت را براي امنيت ملي ايران رقم زند؟ يافته‌هاي تحقيق حكايت از اين امر دارد كه سناريو شماره 3 از چنين پتانسيلي برخوردار است.

Islamic Republic of Iran is faced closely with records like the numerous neighbors, the diversity of geopolitics, ethnic and linguistic heterogeneous countries, maximum production, the drug trade as well as the terrorist actions in its surrounding environment. In the meantime, Iraq is a country that is also considered part of the Arabic Middle East geopolitical area, on the one hand, and the most heterogeneous country, ethnic and language, on the other hand. Aggressive actions of former Iraqi officials, political instability, the creation of a favorable and appropriate environment for the emergence and activity of Takfiri groups are the factors challenging and threatening Iran's national security. Although democratic Iraq – with Shiite majority in power structures- is a good choice for Iran's national security, challenging the option in terms of geopolitical strategy would lead to three scenarios: 1. powerful Iraq with a dictator leadership 2. decomposed Iraq with a power vacuum, and 3. Iraq federalism with Shiites, Kurds and Sunnis as the main actors. This study seeks to find that which of the three aforementioned scenarios would bring about the least challenge and the greatest opportunity for the Iranian national security? The findings suggest that scenario number 3 enjoys this potential.