تأثير وابستگي گفتماني مترجم بر ترجمه؛ مطالعة موردي ترجمة فارسي كليله و دمنه

The Impact of the Translator's Discoursal Affiliation on the Translation; A Case Study of Persian Translation of Kalila and Demna

مترجم همچون هر انسان ديگري، به حكم وابستگي‌هاي گفتماني خود، رفتارهاي خاص فرهنگي و اجتماعي از خويش نشان مي‌دهد. دغدغة اصلي اين پژوهش، تلاش براي كشف تأثيري است كه وابستگي‌هاي گفتماني يك مترجم بر ترجمه‌اش دارد و براي اين هدف، ترجمة نصرالله منشي از بخش «الأسد والثور» كليله و دمنه به عنوان پيكرة مورد مطالعه انتخاب شده، مورد تطبيق قرار گرفته‌است. نتيجة اين تحقيق كه با تكيه بر روش تحليل گفتمان انتقادي انجام شده‌است، نشان از آن دارد كه مترجم به سبب هويت درباري‌ خود سعي مي‌كند تا هر عبارتي را كه به ويژگي‌هاي منفي پادشاه، اعمّ از سست‌رأيي، هواپرستي و ضعف اشاره دارد، حذف كند و آن را با عبارت‌هايي ديگر تغيير دهد. در واقع، اين امر بازتاب گزاره‌هاي اصلي گفتمان درباري است كه بر اساس آن، پادشاه ساية خدا به شمار مي‌رفت و كسي اجازة اشاره به ضعف او را نداشت. همچنين، اين تحقيق نشان مي‌دهد كه مترجم به حكم درباري بودنش، از هر گونه عبارتي كه متضمن تعريض به نزديكان پادشاه است، اجتناب مي‌ورزد و سعي مي‌كند تا در راستاي «مخلص‌نمايي» آنان حركت كند.

Like any other individuals, a translator has his affiliations and shows his particular cultural and social behaviors. The primary concern of this study is to discover the impact of the political position of a translator on his translation. For this purpose, the Persian translation of Kalila and Dimna (Translated by Nasr-Allah Monshi) has been selected and adapted as the corpus. The result of this research, based on critical discourse analysis, indicates that the translator Nasr-Allah Monshi, who has an important position in the court of Bahram-Shah, He knows that no one allowed to point to or mention the King s weaknesses. Therefore, he tries to remove any negative personality traits such as capriciousness and wishy-washiness attributed to the lion (as a symbol of King). As an official member of the court, the translator never did anything to offend the face of relatives and friends of the King therefor he pictures them as efficient and deserving persons who achieved their positions in the court with hard work and effort while the writer of Kalila and Dimna, Ibn al-Muqaffaʿ pictures them as persons who achieved their positions in the court with chance. This, in fact, reflects the effect of court discourse.