بررسي جريان‌هاي فرهنگي ـ مذهبي در سودان با تأكيد برآسيب‌شناسي ديپلماسي فرهنگي ايران در اين كشور

Study of Cultural and Religious Movements in Sudan with Emphasis on the Pathology of Cultural Diplomacy of Iran in This Country

يكي از مهم‌ترين‌سازوكارها و ابزار تأمين هدف سياست خارجي جمهوري اسلامي كه بر گسترش فرهنگ ايراني-اسلامي و الهام‌بخشي بر ساير جوامع ابتنا دارد، تدوين و اعمال ديپلماسي فرهنگي كارامد است. اهميت اين مسئله در كشور سودان به‌عنوان يكي از كشورهايي كه داراي بيشترين حد مسامحه‌ در مواجهه با جريان‌هاي صوفيگري و تعاليم صوفيه است، اهميت مضاعف دارد. طريقت‌هاي صوفيان سودان كه ريشه شيعي دارند، در حفظ آيين‌هاي تشيع نيز بسيار مؤثر بوده‌اند، به ‌طوري كه در هنگام بررسي فرهنگ شيعي در سودان بايد تصوف را نيز مطالعه كرد، بنابراين به لحاظ فرهنگي و مذهبي مي‌توان انتظار بزرگ‌ترين دستاوردها را در آنجا داشت. علي‌رغم وجود دو جريان ريشه‌دار فكري، فرهنگي تصوف و تشيع در سودان، فعاليت وهابي‌ها، در دوران‌ اخير تهديدي جدي براي اين دو جريان است. آسيب‌شناسي ديپلماسي فرهنگي ايران در سودان مي‌تواند زمينه‌ساز توسعه روابط فرهنگي و مقابله با تهديدات پيش رو در روابط بين دو كشور باشد. اين مقاله در پي توضيح و تبيين جريان‌هاي فرهنگي، مذهبي در سودان به‌منظور شناسايي فرصت‌ها و آسيب‌هاي ديپلماسي فرهنگي ايران در اين كشور است. هدف اصلي پاسخگويي به اين پرسش اساسي است كه در راستاي هدف ياد شده، چه جريان‌هاي فرهنگي مذهبي در سودان وجود دارند؟ فرضيه اين مقاله آن است كه سه جريان مهم فرهنگي-مذهبي تصوف، تشيع، و وهابيت را مي‌توان در سودان مشاهده كرد. در اين مقاله با روش توصيفي، تحليلي و ابزار كتابخانه‌اي در پي پاسخ به سؤال اصلي خواهيم بود.

One of the most important mechanisms and tools for attaining the goals of the foreign policy of the Islamic Republic of Iranian which are based on fostering the Iranian-Islamic culture is to develop and pursue an effective cultural diplomacy. This is of critical importance in Sudan as one of the countries with the most permissive attitudes towards the Sufi movements. Despite the presence of two intellectual-cultural movements, Sufism and Shiasm in Sudan, currently the active presence of Wahhabi currents poses a serious threat to these two movements. It seems that pathology of the cultural diplomacy of Iran in Sudan could pave the way for development of cultural relations and countering the threats to the relationship between Iran and the Sudan. In order to identify the opportunities and weaknesses of cultural diplomacy of Iran at Sudan, this study seeks to explain the cultural and religious movementsin this country. The main objective of this study is to answer the fundamental question of "what religious and cultural currents exist in Sudan?" The hypothesis of this paper is that three important cultural-religious movements are found in Sudan: Sufism, Shiasm, and Wahhabism. In this paper, descriptive-analytical method and library research were used to answer the main research question