درك معنايي اسامي مركب درون مركز و برون مركز فارسي در غيرفارسي زبانان: رويكردي شناختي - معنايي

Semantic Comprehension of Persian Endocentric and Exocentric Compound Nouns in Persian-learners: A Cognitive-Semantic

درك معنايي اسامي مركب از جمله موضوعاتي است كه در چارچوب نظري زبان شناسي شناختي مطرح مي شود. اسامي مركب با توجه به رابطۀ معنايي پايه هاي كلمات مركب به چهار گروه تقسيم كه با توجه به معيار وجود يا عدم وجود هستۀ معنايي، دو گروه اصلي اسامي مركب درون مركز و برون مركز در اين پژوهش مورد بررسي قرار مي گيرند. فهرستي از اين اسامي به‌صورت كتابخانه اي از متون مختلف گردآوري شد و براي آزمون اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. پس از بررسي آزمون هاي متعدد درك زباني، آزمون جفت كردن تعريف كلمه مورد استفاده قرار گرفت و در قالب برنامكي در تلفن همراه هوشمند بر روي فارسي آموزان سطح ميانۀ مركز آموزش زبان فارسي به غيرفارسي زبانان (آزفا) دانشگاه فردوسي مشهد به مرحلۀ اجرا رسيد. در مجموع، 888 دادۀ به دست آمده از آزمون (37 آزمودني كه 24 تعريف را با اسم مركب مورد نظر جفت نمودند) توصيف و با آزمون هاي آماري استاندارد تحليل شدند. سرانجام، يافته هاي آزمون هاي آماري تي و پيرسون نشان دادند كه به دليل وجود هستۀ معنايي در اسامي مركب درون مركز، ميزان درك معنايي فارسي آموزان از اسامي مركب درون مركز بيشتر از اسامي مركب برون مركز است و همچنين درك آن ها از اسامي مركب درون مركز با سرعت بيشتري نسبت به اسامي مركب برون مركز انجام مي شود. از طرفي، ميان درك فارسي آموزان از اسامي مركب درون مركز و برون مركز رابطۀ همبستگي وجود دارد؛ بنابراين، وجود نوعي رابطه در اسامي مركب درون مركز نسبت به اسامي مركب برون مركز سريع تر فهميده مي شود و در نتيجه، نظريۀ رقابت ميان رابطه ها در اسامي مركب (كارين) تاييد مي شود.

Semantic comprehension of compound nouns is one of the subjects discussed in theoretical framework of cognitive linguistics. Compound nouns are divided into four groups based on the semantic relation of its components. According to the criterion of existence or absence of a semantic head, two main groups of endocentric and exocentric compound nouns are investigated in this study. A list of these nouns was collected as a library research from different texts and used to test this research. After examining multiple language comprehension tests, definition-word pairing test was used and in the form of an application on smart phones on Persian-learners of the middle level in Teaching Persian as a Second Language (TPSL) of Ferdowsi University of Mashhad was performed. Totally, 888 data were obtained from the test (37 subjects paired 24 definitions with compound nouns) described and analyzed by standard statistical tests. Finally, T and Pearson tests showed that due to the semantic head in endocentric compound nouns, the level of semantic comprehension of Persian-learners of endocentric compound nouns is greater than that of exocentric compounds. Besides, comprehension of Persian learners from Persian endocentric compounds is faster than exocentric compounds. Also, there is a correlation between the comprehension of Persian learners of endocentric and exocentric compound nouns. Therefore, the existence of a kind of relationship in endocentric compound nouns is understood more quickly than exocentric compound nouns. Therefore, the theory of Competition among Relations in Nominals (CARIN) is confirmed.