سلسله‌ مراتب دسترسي گروه اسمي: فراگيري بندهاي موصولي در زبان فارسي

Noun phrase accessibility: acquisition of relative clauses in Persian language

كينان و كامري (1977) پس از بررسي 50 زبان، نظريۀ سلسله‌مراتب دسترسيِ گروه اسمي را معرفي كردند. در اين نظريه ادعاشده‌است كه زبان‌ها به‌طور جهاني براي موصولي‌سازي از يك سلسله‌مراتب پيروي مي‌كنند. بر اين اساس، محققان فراگيري زبان فرضيه‌اي را مطرح كردند كه بر پايۀ آن، مي‌توان ترتيب دشواريِ فراگيريِ بندهاي موصولي در زبان دوم را پيش‌بيني كرد. در اين مقاله سعي بر آن است تا با بررسي زبانِ ميانيِ فارسي آموزان غيرايراني، ترتيب فراگيريِ بندهاي موصوليِ زبان فارسي به‌عنوان زبان خارجي مورد ارزيابي قرار گيرد. به اين منظور، پس از بررسي 493 متن نوشتاري از پيكرۀ فارسي‌آموزانِ غيرايرانيِ بنياد سعدي، جملاتي كه در آن بندهاي موصولي وجود داشت، برچسب زده شد. سپس بندهاي موصولي بر اساس سطح زبان‌آموزان به 6 سطح پايه، پيش‌مياني، مياني، فوق‌مياني، پيشرفته و فوق پيشرفته تقسيم گرديد و تماميِ نمونه‌ها بر اساس هستۀ بند موصولي دسته‌بندي شد. تحليل داده‌هاي به‌دست‌آمده از مجموع 361 بندِ موصوليِ استفاده‌شده نشان داد كه فراگيري بندهاي موصولي فاعلي و مفعولي مستقيم، كاملاً از سلسله‌مراتب دسترسي كينان و كامري پيروي مي‌كند، در حالي‌كه در ديگر بندهاي موصولي شواهدي مبني بر عدم تطابق با اين سلسله‌مراتب ديده مي‌شود.

After studying 50 languages, Keenan and Comrie (1977) introduced the Noun Phrase Accessibility Hierarchy Theory. This theory claims that in order to form relative clauses, languages follow a universal hierarchy. Based on this, language learning researchers introduced a hypothesis using which the learning difficulty of the relative clause in the second language can be predicted. This article attempts to determine the learning order of relative clauses in Persian as a second/foreign language through a study of the interlanguage of non-Iranian Persian learners. To this end, after examining 493 written texts from the non-Iranian Persian learners' corpus of Sa'di Foundation, sentences with relative clauses were labeled. Then, the relative clauses were sorted into 6 levels of basic, pre-intermediate, intermediate, upper-intermediate, advanced, and upper-advanced, based on the students' levels, and all samples were classified based on the relative clause heads. An analysis of the data collected from the 361 relative clauses demonstrated that the learning of the Subject and Object relative clauses exactly follows Keenan and Comrie's Accessibility Hierarchy, while other relative clauses indicate evidence of non-compliance with this hierarchy.