الگوي برنامه درسي معنوي در درس مطالعات اجتماعي به‌منظور توسعه سلامت معنوي فراگيران

The Spiritual Curriculum Model in Social Studies Course for the Development of Spiritual Health of Learners

مقدمه: سلامت معنوي با سلامت رواني و اجتماعي مرتبط است. بنابراين، آموزش و پرورش بايد رشد و تكامل معنويت را در زندگي اجتماعي از دوران كودكي مد نظر قرار دهد. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوي برنامه درسي معنوي در درس مطالعات اجتماعي به‌منظور توسعه سلامت معنوي فراگيران انجام شد. روش پژوهش: اين پژوهش جزء تحقيقات كاربردي است كه با روش تحقيق زمينه‌اي انجام گرفته است. بدين‌منظور، با مراجعه و بررسي مباني نظري در اين باره، الگوي برنامه درسي معنوي در درس مطالعات اجتماعي براي توسعه سلامت معنوي فراگيران بر اساس چهار عنصر كليدي برنامه درسي (هدف، محتوا، اجرا و ارزشيابي) ارائه شد. سپس با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته، اين الگو توسط 45 متخصص برنامه درسي و 360 معلم دوره ابتدايي استان گيلان در سال تحصيلي 95-1394 كه به‌ترتيب به روش نمونه‌گيري تمام‌شماري و تصادفي طبقه‌اي انتخاب شدند، مورد نظرسنجي قرار گرفت. براي تجزيه و تحليل ‌داده‌ها از آمار توصيفي (جدول فراواني و درصد) استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه در مقوله هدف تأكيد بر شناخت خدا، خود، ديگران و جهان است. محتواي اين برنامه مبتني بر مبناي ديني و ارزشي فرهنگ اسلامي- ايراني و تقويت عادات اسلامي است. فرايند يادگيري مبتني بر شيوه‌هاي مشاركتي، بحث گروهي، نمايش و قصه‌گويي است. برنامه درسي معنوي مبتني بر خودارزشيابي و ارزشيابي عملكردي است. همچنين، بيش از 75 درصد متخصصان برنامه درسي و معلمان دوره ابتدايي اين الگو را مطلوب ارزيابي كرده‌اند. نتيجه‌گيري: لازم است در راستاي توسعه سلامت معنوي فراگيران، اهداف، محتوا، شيوه‌هاي اجرا و ارزشيابي مناسب در برنامه درسي مطالعات اجتماعي دبستان فراهم گردد.

Background and Aims: Spiritual health is related to mental and social health. Therefore, education should consider the development and evolution of spirituality in the social life of childhood. The purpose of this study was to provide a spiritual curriculum model in social studies course for the development of spiritual health of learners. Methods: It was an applied research. The research method was field study research. To this end, by referring and reviewing the theoretical foundations in this regard, the spiritual curriculum model was presented in social studies course for the development of spiritual health of learners based on four key elements of the curriculum (goal, content, implementation and evaluation). Then, using a researcher-made questionnaire, this model was surveyed by 45 curriculum specialists and 360 primary school teachers in Guilan province in the academic year of 2015-2016, who were selected using census and stratified random sampling method, respectively. Descriptive statistics (frequency table and percentage) were used to analyze the data. Results: The findings indicated that in the category of goal, emphasis is placed on recognizing God, self, others, and the world. The content of this program is based on the religious and value of the Islamic-Iranian culture and the strengthening of Islamic habits. The learning process is based on participatory methods, group discussion, demonstration and storytelling. The spiritual curriculum is based on self-evaluation and performance evaluation. Also, more than 75% of curriculum specialists and elementary school teachers have evaluated this model as desirable. Conclusions: It is necessary to develop the spiritual health of learners, provide appropriate goals, content, implementation and evaluation in the curriculum of social studies of primary school.