مطالعۀ جامعه‌شناختي انگيزه‌هاي مهاجرت از دانشگاه به حوزۀ علميه

Sociological study of the motives of migration from the university to the hawza

مسئلة اصلي مقالة حاضر به مهاجرت علمي از دانشگاه به حوزة علميه و شناخت انگيزه‌هاي اين مهاجرت مربوط است كه معمولاً در سوية مخالف از حوزه‌ها به دانشگاه‌ها رايج است. به‌منظور پاسخ‌گويي به اين مسئله، با استفاده از مصاحبه‌هاي عميق اپيزوديك با 23 نفر از مهاجران از دانشگاه به حوزه، همچنين مشاهده‌هاي ميداني در حوزه‌هاي علمية قم و تهران، درنهايت به سنخ‌بندي سه‌گانه‌اي از انگيزه‌هاي ايشان رسيديم. هستة اصلي اين بود كه اين دانشجويان با سه رويكرد متفاوت ديني كه خود با خرد ابزاري منفعت‌محور نيز پيوند دارد، دست به چنين انتخابي مي‌زنند. نمونه‌هاي متعلق به سنخ نخست با عنوان «محافظان دين» مي‌خواهند از صورت‌هاي سنتي دين‌داري در مقابل عناصر تغييربخش فعلي در جامعه محافظت كنند. دومين سنخ با عنوان «پيام‌آوران دين» طلاب هستند كه قصد دارند پيوند مسالمت‌آميزي ميان دين و مسائل جامعة امروزي فراهم كنند. درنهايت نمونه‌هاي متعلق به سنخ سوم با عنوان «امنيت‌طلبان»، دين را پناهگاه امني مي‌دانند كه در رسيدن به تعالي اجتماعي، امنيت خاطر و مزاياي اجتماعي سياسي براي آن‌ها مفيد است. در پايان تلاش شده است ضمن تحليل انگيزه‌ها از خلال سه سنخ، به تبييني از روابط ميان آن‌ها نيز دست ‌يابيم.

The main issue of the research is the migration from the university to the hawza. Elite migration is one of the most important issues discussed in this article. Our emphasis in this article is on student immigration from university to the hawza. The goal is to identify the motivations of these individuals and achieving a pattern of their motives. We conducted a qualitative research. We obtained samples of snowball sampling in Tehran and Qom, then We interviewed 23 with episodic interviews. We arrived to a triple typology of their motives. The main core of this is that these students make such choices with three different religious approaches, which are themselves linked to the instrumental motive of profit-centeredness. The first type select the hawza to protect of the traditional forms of religiosity against the replaceable elements in current society. We gave them the title of “religious protector”. The aim of second type is to create a peaceful link between religion and contemporary society's issues. We gave them the title of “religious messenger” . an‎d finally The third type sees religion as a safe haven, Which can be useful to him in achieving social excellence, security, and socio-political benefits. We called them “security seeker”. In the final conclusion, the relationship between these three categories is explained.