كاربرد يك مدل مكاشفه سايبرنتيكي در روند داوري مقالات علمي

Application of a Heuristic Cybernetic Model in Peer-reviewing Process of Scholarly Papers

زمينه و هدف: اين مقاله سعي دارد رويكردي سايبرنتيكي به داوري مقالات، به‌منظور ارائه راهكاري مناسب جهت افزايش سطح كيفي مقالات چاپ شده در مجلات علمي داشته باشد. روش: اين پژوهش از نوع كاربردي است. در اين پژوهش، مدل‌سازي ارزيابي مقالات بر اساس روش مكاشفه سايبرنتيكي كه از يك طرف بر پايه تجربيات علمي پژوهش‌هاي مربوطه و از طرف ديگر بر پايه اصول رياضيات استوار است، پيشنهاد شده است. اين فضا توسط رايانه‌ها، با استفاده از شبيه‌سازي فضاي ملموس واقعي توسط نظريه فازي و بر پايه روش فرآيند تحليل سلسله مراتبيو با تكيه‌بر نظرات صاحب‌نظران، مدل مي‌شود. يافته‌ها: عوامل مؤثر در داوري مقالات در پنج دسته‌ي: نوآوري، تازگي مطالب و كاربردي بودن آن در حوزه بين‌المللي؛ نظم، انسجام منطقي و مستدل بودن متن؛ اعتبار منابع مورد استفاده؛ تناسب با گروه مخاطب؛ شيوه نگارش، تقسيم‌بندي شده است. اين پنج دسته، با توجه به ماهيت سايبرنتيكي مسئله و با استفاده از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي، اولويت‌بندي شده و محدوديت‌هاي موجود در مسئله بهينه‌سازي مورد بررسي قرار گرفته است. در اين بين مجموعه‌هاي فازي با ويژگي‌هاي منحصر به فرد خود ابزاري مناسب جهت نيل به اين هدف بودند. نتيجه‌گيري: روش پيشنهادي داوري مقالات مبتني بر روش فازي و تكنيك AHP، نتايج قابل قبولي داشته و بر اهميت داوري مقالات به‌عنوان يك فرآيند نظام‌مند تأكيد مي‌كند.

Background and Aim: This study attempts to show the cybernetics approach on peer reviewing articles to recommend an appropriate solution for increasing the qualitative level of published articles in scientific journals. Method: Heuristic Cybernetics method is suggested, based on the scientific experiences of related researches and also the mathematical principles that is an appropriate formed solution. This field is modeled by simulating real space by use of the Fuzzy theory, based on AHP method and relying on expert's opinions. Results: The effective factors of peer reviewing articles are divided into 5 categories: innovation novelty of subjects and its practicality in international domain order, logical solidarity and its reasonableness validity of used sources appropriateness for audiences and writing style. Then these factors have been prioritized, regarding the cybernetics nature of the case and by use of the AHP method. Also the available limitations in optimization problem have been studied. Meanwhile, fuzzy sets were appropriate tools for achieving the objective. Conclusion: Using the suggested method for peer reviewing articles, fuzzy AHP method has acceptable results in this field and emphasizes the importance of peer reviewing articles as a systematic process.