تأثير پيچيدگي عيني و محصول وظيفه‌كاري بر رفتار تعاملي جستجوي اطلاعات

The Impact of the Objective Complexity and Product of Work Task on Interactive Information Searching Behavior

زمينه و هدف: هدف پژوهش حاضر تعيين تأثير پيچيدگي عيني و محصول وظيفه‌كاري بر تعامل دانشجويان با نظام‌هاي بازيابي اطلاعات است. روش: اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و از نظر نوع پژوهش، جزو پژوهش­هاي كيفي با راهبرد قوم‌نگاري مي‌باشد. جامعه آماري را دانشجويان كارشناسي ارشد حوزه علوم انساني و اجتماعي دانشگاه فردوسي ورودي سال 92-1391 تشكيل مي‌دهند. از طريق سه مرحله نمونه‌گيري (تصادفي طبقه‌اي، نمونه‌گيري سهميه‌اي و داوطلبانه)، تعداد 30 آزمودني انتخاب و هركدام طي جلسات جستجوي انفرادي به انجام 6 وظيفه‌كاري متفاوت از نظر سطح پيچيدگي عيني (بالا، متوسط، پايين) و محصول (ذهني و تصميم‌گيري) پرداختند. داده‌هاي مربوط به رفتار تعاملي دانشجويان با استفاده از ثبت گزارش بلندانديشي و رخدادها و عملكرد تعامل از طريق پرسشنامه‌ (آلفاي كرونباخ= 88/0) سنجيده شدند. روايي ابزارها توسط اعضاي هيأت‌علمي گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسي دانشگاه فردوسي تأييد شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه تعامل دانشجويان با نظام‌هاي بازيابي اطلاعات بر حسب نوع محصول و سطح پيچيدگي عيني وظيفه‌كاري متفاوت است. به گونه‌اي كه با افزايش سطح پيچيدگي عيني وظايف‌كاري، كاربران به ترتيب بيشتر به پايگاه‌هاي علمي، موتورهاي جستجو و فهرست‌هاي رايانه‌اي تحت وب مراجعه مي‌كنند؛ تعداد پرس‌وجوهاي بيشتر با عبارت جستجوي طولاني‌تري استفاده كرده و نتايج بيشتري را بررسي و منابع بيشتري انتخاب مي‌كنند و در نهايت زمان بيشتري به جستجو و انتخاب منابع اطلاعاتي اختصاص مي‌دهند. اين در حالي است كه به‌طوركلي از فرآيند جستجوي وظايف­كاري با سطح پيچيدگي بالا، رضايت و احساس موفقيت كمتري دارند. همچنين، آزمودني‌ها براي وظايف‌كاري با محصول ذهني، مدت زمان بيشتري به جستجو در نظام‌هاي بازيابي اطلاعات (به ترتيب، پايگاه‌هاي اطلاعاتي علمي، موتورهاي جستجو و فهرست‌هاي رايانه‌اي تحت وب) پرداختند؛ تعداد پرس‌وجوي بيشتري صادر و منابع اطلاعاتي بيشتري مورد بررسي و انتخاب قرار دادند. در پايان، برخلاف تلاش تعاملي زياد، رضايت كمتري از فرآيند تعامل با نظام بازيابي اطلاعات داشتند. نتيجه‌گيري:درك چگونگي تأثير ويژگي­هاي وظيفه­كاري بر رفتار تعاملي كاربران مي­تواند براي طراحان نظام­هاي تعاملي بازيابي اطلاعات و نيز توسعه ­دهندگان نظام­هاي بازيابي اطلاعات شخصي­ سازي شده در توسعه مدل­هاي تعاملي راه‌گشا باشد.

Background and Aim: this study aimed to explore the impact of objective complexity and Product of work task on user's interactive information searching behavior. Method: The research population consisted of MSc students of Ferdowsi university of Mashhad enrolled in 2012-13 academic year. In 3 stages of sampling (random stratified, quota, and voluntary sampling), 30 cases were selected. Each of these cases searched 6 different types of simulated work tasks. Students’ Interactive Information searching behavior was measured by “loud thinking reports” and “log files”. Also, reliable questionnaire (Cronbach's alpha= 0.88) was applied to measure subjective complexity. Validity of tools was verified through Faculties of KIS at Ferdowsi university of Mashhad. Results: By increasing level of objective complexity, users view more databases, search engines and web OPACs. Also they use more queries and select resources, visit and analyze more results and spend more time during search process. Totally, they feel less satisfaction and success. It was also found that most participants spend more time to search IR systems related to tasks including intellectual product. Also, they iterate queries, use more search facilities, view, analyze and select more search results and resources. At the end, in spite of more interaction, satisfaction and perception of search success were reported not favorable. Conclusion: It is necessary to pay attention to work task characteristics in designing interactive and personalized IR systems. So, recommendations raised from this study are appropriate to improve and develop Interactive IR systems.