نقش تعديل كننده وظيفه شناسي در رابطه با اثر وضعيت اجتماعي- اقتصادي، نوروز گرايي، برون گرايي، گشودگي به تجربه و پذيرابودن بر مصرف مواد، الكل و دخانيات

Investigation the Moderator Role of Conscientiousness in Related to Effect of Socioeconomic Status, Neuroticism, Extraversion, Openness to Experience, and Agreeableness on Substance, Alcohol, and Tobacco Use

زمينه و هدف: رابطه بين ويژگي هاي شخصيتي و وضعيت اجتماعي اقتصادي با مصرف مواد در پژوهش هاي مختلف نشان داده شده است. اما درباره مكانيسم هاي اين ارتباط و متغيرهايي كه ممكن است اين رابطه را متأثر سازند دانش اندكي وجود دارد. بنابراين، مطالعه حاضر در قالب مدلي به منظور تعيين نقش تعديل كننده وظيفه شناسي در رابطه با اثر وضعيت اجتماعي- اقتصادي، نوروز گرايي، برون گرايي، گشودگي به تجربه و پذيرا بودن بر مصرف مواد، الكل و دخانيات انجام شد. روش و مواد: مطالعه حاضر از نوع تحليلي- مقطعي است و به لحاظ شيوه گردآوري و تحليل داده ها به روش همبستگي انجام شد. تعداد 300 دانشجو (124 مرد و 176 زن) به شيوه نمونه گيري در دسترس از بين دانشجويان دانشگاه خوارزمي انتخاب شدند و داده ها با استفاده از پرسشنامه شخصيت NEO و پرسشنامه هاي محقق ساخته در مورد وضعيت اجتماعي اقتصادي و مصرف مواد جمع آوري شد. داده ها بر مبناي تحليل مسير و با استفاده از نسخه 8 / 8 نرم افزار Lisrel مورد تحليل قرار گرفت. يافته ها: يافته ها حاكي از آن بود كه وظيفه شناسي با برون گرايي ( 0/10>P)، گشودگي به تجربه ( 0/50>P) و پذيرا بودن ( 0/10>P) رابطه مثبت معنادار و با نوروز گرايي ( 0/10>P)، وضعيت اجتماعي- اقتصادي (0/10>P) و مصرف مواد ( 0/10>P) رابطه منفي معنادار دارد. همچنين، مدل پيشنهاد شده براي بررسي نقش تعديل كننده وظيفه شناسي در رابطه با اثر وضعيت اجتماعي اقتصادي، نوروز گرايي، برون گرايي، گشودگي به تجربه و پذيرا بودن بر مصرف مواد از برازش مطلوبي با داده ها ( 0/40=IFGA = 00/69 ، IFG = 0/69 ، IFN = 0/99 ، IFC = 0/99 ، AESMR) برخوردار بود. نتيجه گيري: مطالعه نشان داد كه ويژگي هاي شخصيتي و وضعيت اجتماعي اقتصادي، چه به صورت مستقيم و چه به صورت غيرمستقيم، بر مصرف مواد تأثير دارند. در اين ميان نقش وظيفه شناسي برجسته تر است چون نه تنها اثر متغيرهايي با اثر منفي بر مصرف مواد (مانند برون گرايي را ميانجي گري مي كند، بلكه اثر متغيرهايي با اثر مثبت بر مصرف مواد (مانند وضعيت اجتماعي اقتصادي را نيز تعديل مي كند.

Background and Objective: The relationship between personality traits and socioeconomic status with substance use has been shown in a variety of studies. However, it is little known about the mechanisms of this relationship and variables may effect this relationship. Therefore, the present study investigated in frame of a model the moderator role of conscientiousness in related to effect of socioeconomic status, neuroticism, extroversion, openness to experience, and agreeableness on substance, alcohol, and tobacco use. Material and methods: Current study is analytical- cross sectional and regarding to data gathering and analysis methods was conducted in correlation way. The number of 300 (124 male and 176 female) students were selected through available sampling from Kharazmi university and were assessed employing NEO Personality questionnaire and researcher made questionnaires on socioeconomic status and substance use. Data were analyzed based on the path analysis and using 8.8 version of Lisrel software. Results: Result showed that conscientiousness had significant positive relationship with extravorsion (r=0.46, P<0.01), openness to experience (r=0.14, P<0.05), and agreeableness (r=0.20, P<0.01), and significant negative relationship with neuroticism (r=-0.35, P<0.01), socioeconomic status (r=-0.18, P<0.01), and substance use (r=-0.17, P<0.01). Moreover, suggested model for investigating the moderator role of conscientiousness in related to effect of socioeconomic status, neuroticism, extroversion, openness to experience, and agreeableness on substance use had excellent fitness (RMSEA=0.04, CFI=0.99, NFI=0.99, GFI=0.99, AGFI=0.96) with data. Conclusion: The study showed that personality traits and socioeconomic status, either directly or indirectly, affected the substance use. In this domain the role of conscientiousness is more prominent because not only mediates the effect of variables with a negative effect on substance use (such as extroversion), also moderates the effect of variables with a positive effect on substance use (such as socioeconomic status).