استعاره ، بدن و فرهنگ: مفهوم پردازي دل، جگر و چشم در بوستان سعدي

Metaphor, Body, and Culture: Conceptualizations of del ‘heart’, jagar ‘liver’, and cheshm ‘eye’ in Sa'di’s Bustan

ليكاف و ترنر ( 1989 ) مسئله خلاقيت شاعرانه را در كتاب فراترازاستدلالمحضبررسي، و دو ادعاي مهم را در اين زمينه مطرح كردند: 1. شاعران اغلب استعاره هاي مفهومي را كه در شعر به كار ميگيرند، با مردم عامي شريك اند. 2. خلاقيت استعاري در شعر نتيجه به كارگيري و تغيير استادانه اين استعاره هاي مفهومي مشترك بر اثر بهرهگيري شاعران از چهار ابزار مفهومي تركيب، پرسش، پيچيدهسازي و گسترش است. هدف اصلي اين پژوهش، معرفي اين شگردها و بررسي قابليت كاربرد آن ها در تحليل شناختي پارهاي از استعاره هاي شعري مبتني بر واژگان اندام هاي بدني دل وچشمدر بوستانسعدي است. تحليل دادهها نشان ميدهد سعدي اغلب از استعاره هاي مفهومي روزمره در شعرش استفاده كرده است. بنابراين، خلاقيت اين شاعر مي تواند نتيجه بهره گرفتن از ابزارهاي نام برده در به كارگيري استادانه استعاره هاي مشترك باشد. برپايه تحليل دادهها، سعدي در آفرينش استعاره هاي بررسيشده بيشتر از ابزار تركيب و كمتر از ابزار پرسش بهره برده و از ابزارهاي پيچيدهسازي و گسترش به طور متوسط استفاده كرده است.

In the field of cognitive linguistics and cognitive poetics, researchers have emphasized metaphor’s important role in conceptualizing world experiences. In this respect, body parts have always been considered as a source domain in structuring various concepts in most languages and they’ve been exploiting the cultural models of each language in this deed. So, in order to investigate the interaction between metaphor, body, and culture in Persian, the present study tries to analyze some body-part metaphors including del (heart-stomach), jegar (liver) and chechm (eye). The data was collected from Sa'di’s Bustan which is the demonstrative of Persian culture and has a great deal of body-parts metaphors. The analysis of the metaphorical expressions was carried out within a theoretical framework based on insights from cognitive linguistics and poetics. The data analyzed shows that Iranian cultural models, derived from Iranian traditional medicine and Persian spiritual belief systems such as the Sufi worldview and Islamic religion are some factors that affect the structure of cross-domain conceptual mappings