«زبان علم» و «زبان معرفت» در نظرگاه عطار نيشابوري (نقد يك خوانش)

بدون عنوان

جستجو در آراء معرفت شناسيك متفكرين اسلامي حكايت از آن دارد كه شناخت آدمي از سه راه امكان پذير است: 1- معرفت حسي 2- معرفت عقلي 3- معرفت شهودي. صوفيه معرفت شهودي را بالاتر از دو سطح ديگر مي دانند. متكلمين اسلامي از واژه اي مشابه سود مي جويند كه به، اصطلاح معرفت در نزد صوفيه بسيار نزديك است. اين اصطلاح، «الهام» نام دارد. آيا مي توان ادعا كرد عطار نيشابوري به عنوان يك صوفي، صاحب نظريه معرفت شناختي بديعي باشد كه قدما از آن بي بهره بوده اند؟ شفيعي كدكني بر اساس تفسير بيتي از عطار چنين باوري دارد. عطار در كتاب الهي نامه چنين مي گويد: زبان علم مي جوشد چو خورشيد زبان مكعرفت گنگ است جاويد شفيعي كدكني معتقد است در اين بيت «زبان علم» يعني زباني كه روشن و بي ابهام است در حاليكه «زبان معرفت» واجد ابهام است. بر اين اساس اين دو اصطلاح عطار با دو اصطلاح «زبان ارجاعي» و «زبان عاطفي» ريچاردز، منتقد انگليسي قابل مقايسه است. در اين مقاله نشان داده خواهد شد كه: 1- شارح محترم بيت عطار را اشتباه معنا كرده اند. 2- اين اشتباه مبناي مقايسه اي نامتناسب با آراء ريچاردز شده است 3- اگر بيت عطار مطابق با نظر شارح محترم تفسير شود ادعاي دست يابي عطار به نظريه اي بديع در حوزه معرفت شناسي منتفي خواهد بود چرا كه پيش از او اين حوزه شناخته شده بوده است. شرح هر كدام از اين موضوعات در مقاله آمده ا

According to epistemological theories of islamic thinkers,there are three ways toget tocognition: sensorial ,intellectual and intuitive. However, some scholars do not recognize the third at all. Matoridi theologian, Aboomo'in Nasafi, believes that three things are needed to gain insight into: 1 - Intact senses 2 - True news 3 - Wisdom (Nasafi, 1990: 24). But Sufis in addition to believing in the intuitive cognition, daresay that it is higher than the other two. Islamic theologians instead of using the term intuitive cognition profit from the word Ilham which is meant to Inspiration.Can one claim that Attar Neishaburi as a sufi has presented his own epistemology? Shafie kadkani based on this verse of Attar's Divine book, i.e: Language of science boils sun-like Language of cognition is eternal dumb. believes that scientific language is a language which is clear and unambiguous and language of cognition is ambiguous criteria. In Shafie's opinion these two terms of Attar is comparable with the terms referential language and emotional language adopted by Richards, English critic. This paper will show that: 1 – Shafie's description is inaccurate. 2- His mistake caused the wrong comparison between Attar's views and Richard's critical comments. 3- With the rejection of Shafie's claim we find that Attar has not provided a new comment in the field of epistemology