تعيين موضوع فروعات اصالت وجود و بررسي ميزان ابتكاري بودن آنها در نگاه علامه طباطبايي (ره)

Determining the Derivatives of Fundamental Reality of Existence and Examining Their Level of Originality from Allameh Tabatabaee's Point of View

اصالت وجود مهم ترين اصل فلسفي و سنگ بناي حكمت متعاليه و برجسته ترين نوآوري فلسفي ملاصدرا است. اين اصل اصيل، فروعات و نتايج فلسفي فراواني را نيز در پي دارد كه مورد توجه حكماي صدرايي قرار گرفته است كه هركدام اين قابليت را دارد تا يك نوآوري حكمي محسوب شود. البته جايگاه طرح اين نتايج در آثار ملاصدرا و شارحانش پراكنده است. در اين ميان، مرحوم علامه طباطبايي در كتاب «نهايه الحكمه» به درستي و با صراحت، مقام بحث را مشخص كرده و دقيقا پس از تبيين و اثبات اصالت وجود، به مهم ترين نتايج و فروعات آن اشاره كرده است. در اين نوشتار، به بررسي گزاره هايي كه به عنوان نتيجه و فرع اصالت وجود مطرح شده، پرداخته مي شود و از اين طريق، نشان داده مي شود كه اكثر آنها مستقيما از خود اصالت وجود به دست ميآيند و موضوع شان نيز با موضوع اصالت وجود برابر است و در نتيجه، مي توان هر يك را ابتكاري فلسفي دانست؛ در مقابل، برخي فروعات نيز مانند تقسيم موجود به بالذات و بالعرض، عروض وجود بر ماهيت(و نه تغاير اعتباري شان) و بساطت وجود(با يك تفسير خاص)، موضوع شان دقيقا همان موضوع اصالت وجود نيست و در نتيجه، اولا نمي توان حكم اين فروعات را به همه موجودات سرايت داد و ثانيا از آن جا كه مستقيما از خود اصالت وجود گرفته نشده اند، نمي توان آنها را يك نوآوري فلسفي محسوب كرد

The fundamental reality of existence is the most important innovation of Mullasadra and the most essential philosophical principle of his transcendental philosophy. This principle has many derivatives and philosophical outcomes with the potential of theological originality which have taken the attention of Sadrist theologians. However, these outcomes have been discussed in the works of Mulla Sadra and his followers in an unsystematic manner. In this respect, it is Allameh Tabatabaee in "Nehayhat al-hekmah" who correctly and explicitly discusses these outcomes precisely after delineating and providing proof for the fundamental reality of existence. The present paper examines the propositions which are presented as the derivatives and outcomes of fundamental reality of existence. This way, it is shown that their focus is not exactly similar to that of fundamental reality of existence itself, and therefore they cannot be considered as universally applicable to all forms of existence. An issue that can have an effect on the degree of originality of these derivatives is their potential to be derived from the principle of fundamental reality of existence. This issue is related to the distinction mentioned above.