بررسي تطبيقي اراده الهي از ديدگاه ابن سينا و اسپينوزا

Comparative study of divine will from the perspective of Avicenna and Spinoza

در ميان اوصاف ثبوتي خداوند، صفت اراده از اهميتي ويژه برخوردار است. در حالي كه عموم فلاسفه و متكلمين مريد بودن خداوند را پذيرفته اند، ولي در مورد معناي آن اختلافات زيادي بين فلاسفه و نحله هاي مختلف كلامي در طول تاريخ بوجود آمده است در اين مقاله كه با روش توصيفي- تحليلي انجام شده با مراجعه به آثار ابن سينا و اسپينوزا صفت اراده و مباحث مربوط به آن به صورت تطبيقي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. اين مقاله با توجه به گستردگي مباحث مطرح در مورد اراده به سه سوال اساسي پاسخ مي دهد؟1- اراده الهي چه معنايي دارد و چه تفاوت معنايي با اراده در انسان دارد؟ 2- رابطه اراده الهي با ذات او و ساير صفاتش چيست؟ 3- رابطه اراده خدا با اراده انسان چگونه است؟ از تاكيدات مكرر ابن سينا به عدم تغاير مفهومي همه صفات الهي و بخصوص دو صفت اراده و علم الهي، اين نتيجه حاصل مي آيد كه او هم مانند اسپينوزا نمي خواهد همان معني متعارف اراده را كه در مورد انسان به كار مي رود، به خداوند نسبت بدهد.

Among the positive attributes of God, the attribute of will is of particular importance. While most philosophers and theologians have accepted God's possessing will, there has been a great deal of difference in its meaning between philosophers and different theological schools throughout history. In this article, in a descriptive-analytical method, referring to the works of Avicenna and Spinoza, the attribute of will and its related issues have been discussed in a comparative way. This article responds to three major questions, given the wide range of topics discussed in relation to will. 1. What does the divine will mean, and what is the semantic difference between Gods will and will in humans? 2. What is the relationship of divine will with its essence and its other attributes? 3. What is the relationship between the will of God and human will? From the frequent emphases of Avicenna on the lack of conceptual conflict of all divine attributes, and especially of the two traits of Gods will and knowledge, it follows that, like Spinoza, he does not intend to embrace the same conventional meaning of will that is coherent with desire and passion in the case of Human beings work, attributed to God.