بررسي و مقايسه‌ي تساهل و تسامح اسلامي با تولرانس مسيحي

A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity

اين مقاله به بررسي «تساهل و تسامح» اسلامي و مقايسه آن با «تولرانس» در مسيحيت جديد مي‌پردازد. انديشه تولرانس(تساهل و مدارا)ي مسيحي، با رويكرد كنوني خود به قرن شانزدهم و هفـدهم ميلادي باز مي‌گردد و زاده تحوّلات نهضت اصلاح ديني است؛ پس از دولتي كردن مسيحيت به وسيله كنستانين و بر پايي دادگاه‌هاي تفتيش عقايد و سخت‌گيري بر منتقدان و كشتن بسياري از روشنفكران. لذا ازاين‌رو، تساهل مسيحي در اين مفهوم «بر دين» است، نه « در دين»؛ يعني خارج از حوزه مسيحيت بوده و زاده ضرورت اجتماعي و سياسي است. در مقابل، انديشـه تساهل و مداراي اسلامي، ريشه در قرآن، سنّت و احـاديث امامان معصوم عليه السلام دارد و اكثر مكاتب اسلامي، به تساهل و تسامح با تفسيري متفاوت از تولرانس غربي معتقد هستند، يا كليات آن را باور دارند. اين مقاله، درصدد رسيدن به اين واقعيت است كه خاستگاه و وجوه تساهل در اسلام، نسبت به تولرانس مسيحي، تفاوت‌هايي اساسي دارد و مقوله تساهل و تسامح، نه بر دين(عرضي)، بلكه در دين(ذاتي دين) تفسير مي‌شود.

This paper examines the Islamic view of "tolerance" and compares it with "tolerance" in the view of modern Christianity. The present view of Christian tolerance dates back to the sixteenth and seventeenth centuries and is the result of the changes brought by the religious reform movement after the officialization of Christianity by Constantine, setting up the courts of doctrinal inquisition, taking a rigid attitude towards critics and assassinating many intellectuals. Accordingly, Christian tolerance was used in this sense of “on religion", not "in religion", i.e. outside the realm of Christianity and the result of social and political necessity. In contrast, the idea of tolerance in Islam has its roots in the Qur'an, Sunna and the hadiths of the infallible Imams. Most Islamic schools offer a different interpretation of tolerance from that of Western tolerance or its universal ideas. The present paper seeks to establish the fact that the origin and levels of tolerance in Islam are fundamentally different from those of Christianity, and the issue of tolerance is not interpreted as on religion (casual) but as in religion (inherent character of religion).