اقتدار نظريه در پژوهش‌هاي ادبي معاصر

The Theory Authority in contemporary literary researches

نسبتِ منطقي ميان نظريۀ پژوهش و متن نكته‌اي است كه پژوهشگران ايراني كمتر به آن توجه كرده‌اند؛ زيرا در غالبِ پژوهش‌هاي نظريه‌محورِ منتشرشده، اين نظريه است كه بر متن سلطه دارد و درصورتِ مطابقت نداشتن، متن با جرح‌و‌تعديل‌هايي با آن سازگار شده است. به تعبير ديگر، در اين دسته از پژوهش‌ها نظريه در جايگاه اقتدار ايستاده است و متن به سكوت واداشته مي‌شود. در مقالۀ حاضر، پس از بررسي دسته‌اي از اين پژوهش‌ها- كه اساس آن‌ها نظريۀ منطق‌مكالمۀ باختين بوده- با نگاهي آسيب‌شناختي از نسبتِ منطقي (و نه اقتدارگرايانه) ميان نظريه و متن سخن گفته شده است. به‌باور نويسنده، نسبت ميان نظريه و متن زماني منطقي (غيراقتدارگرايانه) خواهد بود كه نخست استقلال متن در مقابل نظريه حفظ شود و ديگر اينكه انتخاب متن صرفاً براي تأييد و تصديق درستي نظريه نباشد؛ بلكه بر عكس انتخاب متن بايد به‌گونه‌اي باشد كه با ابطال نظريه، امكان اصلاح و ارائۀ نظريه‌اي تازه‌تر كه توان تبيين متون بيشتري را داشته باشد، فراهم شود.

A logical relation between research theory and text is a point that Iranian researchers have less considered because in most of the studies published (however some studies are theory-driven research), it is the theory which has dominated the text and in case of non-compliance and inconsistency, the text has become consistent with modifications. In other words, in this kind of the studies, the theory stands in a position of authority and the text is silenced. In the present paper, it is attempted to be said with the pathological view from the logical relation (and not the authority realistic) between the theory and text by examining the category of these studies (the studies which the basis was of Bakhtin's theory of the conversation logic). According to the author of this article, the relation between the theory and text will be a logical relation for many years (non-authoritarian). First, independence of the text is maintained against the theory and second, the text selection has not merely been for confirming the theory and it is not only for the validation and reliability of the theory, but on the contrary, the selection of the text should be in such a way that the possibility of reforming and presenting the newer theory is provided that it should have the ability of determining more text with the cancellation of the theory.