تبيين خودكارآمدي تحصيلي بر اساس ويژگي‌هاي شخصيتي با واسطه‌گري استرس تحصيلي

The explanation of academic self-efficacy based on personality traits with mediating academic stress

مقدمه: در سال‌هاي اخير متخصصان تعليم و تربيت و روان‌شناسي تربيتي به اين باور رسيده‌اند كه انتظارات و باورهاي دانش‌آموزان پيرامون توانايي‌هايشان نقشي كليدي در موفقيت تحصيلي آنان دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف تبيين خودكارآمدي تحصيلي بر اساس ويژگي‌هاي شخصيتي با واسطه‌گري استرس تحصيلي در دانش‌آموزان انجام شد. روش كار: پژوهش حاضر توصيفي و از نوع همبستگي بود. جامعه پژوهش دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر يزد بود كه از اين تعداد 474 دانش‌آموز (186 پسر و 288 دختر) به روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي انتخاب شدند و به پرسشنامه خودكارآمدي تحصيلي، فرم كوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصيت و پرسشنامه استرس تحصيلي پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش مدل‌يابي معادلات ساختاري با نرم‌افزار AMOS تحليل شد. يافته‌ها: نتايج اثر مستقيم توافق‌پذيري و گشودگي به تجربه بر خودكارآمدي تحصيلي و اثر مستقيم روان‌نژندگرايي، وظيفه‌گرايي و گشودگي به تجربه بر استرس تحصيلي و همچنين اثر استرس تحصيلي بر خودكارآمدي تحصيلي را مورد تأييد قرار داد. اين نتايج همچنين نشان داد كه استرس تحصيلي نقش واسطه‌اي بين ويژگي‌هاي شخصيتي وظيفه‌گرايي، گشودگي به تجربه و روان‌نژندگرايي و خودكارآمدي تحصيلي دارد. نتيجه‌گيري: در مجموع مي‌توان گفت كه ويژگي‌هاي شخصيتي با كاهش استرس تحصيلي در مواجهه با مسائل استرس‌زا به افزايش خودكارآمدي تحصيلي در دانش‌آموزان منجر مي‌شود.

Introduction: In recent years, educators and educational psychologists have come to believe that students' expectations and beliefs about their abilities play a key role in their academic achievement. The purpose of this study was to explain the academic self-efficacy based on personality traits that mediates academic stress in students. Methods: The present research is descriptive and correlational. The research community is the second-grade secondary school students of Yazd, of which 474 Students (186 boys and 288 girls) were selected by cluster random sampling and responded to a questionnaire of academic self-efficacy, a short form of a questionnaire of five major factors and a questionnaire on academic stress. Data were analyzed using structural equation modeling. Results: The results of the direct effect of agreement and openness on experience on academic self-efficacy and the direct effect of psychosocialism, task-orientedness and openness to experience on academic stress and the effect of academic stress on academic self-efficacy were confirmed. These results also showed that academic stress has a mediator role between personality traits, task-orientedness, openness to experience and psychosocialism and academic self-efficacy. Conclusions: In general, it can be concluded that personality traits lead to an increase in academic self-efficacy in students by reducing academic stress in facing stressful issues.