تفاوت آراي قضات در سرقت‌ خشن: نقش زمينه‌هاي اجتماعي متهمان (مطالعه‌ي ميداني دادسرا و دادگاه شهر تهران)

From Diversity of Criminal Judgments in Violent Theft: The Role of Defendant's Social Backgrounds (Field Study of Prosecution Center and Criminal Court of Tehran

بررسي رابطه ­ي وضعيت اجتماعي متهمان سرقت و آراي صادره، نشان­ دهنده ­ي ارتباط ميان دادرسي و ريشه ­هاي اجتماعي حقوق است و تعريفي واقعي­تر از حقوق حاكم بر جامعه ارائه مي­ دهد. مسائل اصلي كه در مقاله حاضر به دنبال پاسخ‌گويي آن هستيم عبارتند از اينكه: كدام يك از زمينه­ هاي خانوادگي و اجتماعي متهمان، مؤثر بر روند دادرسي كيفري از ابتداي ورود به مرجع تعقيب تا اجراي حكم است؟ نحوه ­ي واكنش نظام دادرسي كيفري به اتهام افراد بر اساس اين زمينه ­ها چگونه است؟ با دسته‌بندي الگوهاي نظري مرتبط با موضوع تحقيق، دو دسته‌بندي مرسوم در قالب وفاقي (با تأكيد بر رويكرد كاركردگرايي) و تضاد مد نظر قرار گرفت. بر اين اساس، حساسيت‌هاي نظري به منظور پاسخ‌گويي به مسائل و ورود به ميدان تحقيق سامان يافت. براي پاسخ­گويي به مسائل تحقيق از روش كيفي و از ابزارهاي مصاحبه، تحليل اسناد و مشاهده در دادسراي ويژه سرقت و ناحيه 12 و دادگاه كيفري دو بعثت تهران استفاده شده است. يافته­ ها نشان مي­ دهد زمينه­ هاي خانوادگي و اجتماعي همچون جنسيت، نسل، پايگاه اقتصادي-اجتماعي، قوميت و تابعيت متهمان بر روند رسيدگي دادرس به سرقت­هاي خشن مؤثر است. يكي از محورهاي اصلي استدلال دادرس هنگام صدور رأي ارجاع به اين زمينه­ هاست كه به نظر مي­رسد آفريده­ي نظام حقوقي نيستند بلكه يك سري قواعد و كليشه­ هاي برخاسته از ساختار اجتماعي، فرهنگ، دين، اقتصاد و ... هستند.

Study of relationship between violent theft defendant’s social backgrounds and judgment can express the social contexts of law and it’s true definition. The main problems, we are going to address is that: which kind of defendant’s familial and social backgrounds influence on criminal procedure from entrance to prosecution service until enforcement stage? How does criminal system react to them through their social status? Classifying relevant theoretical patterns, we concluded to two common functional and conflict perspectives in order to answer the questions and enter our research field. Qualitative method in particular tools like interview, documents analysis and observation in especial-prosecution-center of robbery, prosecution center of 12th district and second-criminal-court of Tehran helped us address our problems. Findings show that familial and social backgrounds like gender, generation, socio-economical statute, ethnicity and nationality influence on criminal procedure of violent theft. Judges consider these factors as one of the main axis of their reasoning while judging that are some rules and cliché rising from social structure, culture, religion, economy and…