روايتي نو از تدوين حماسه‌ي ملي (شاه‌نامه)

فاقد عنوان و چكيده لاتين

كوشش نويسندگان در اين مقاله، به بازخواني روند پديدآمدن حماسه‌ي ملي شاه‌نامه، معطوف بوده است. نويسندگان از زاويه‌اي به نسبت تازه‌تر به روند پديدآمدن شاه‌نامه يا شاه‌كار حماسه‌ي ملي، پرداخته‌اند. اين درست است كه ما امروز از متن به نسبت منقّح شاه‌نامه يا به تعبيري ديگر، كتاب بزرگ حماسه‌ي ملّي، برخوردار هستيم؛ امّا اين كه در فرايند پديد آمدن اين متن كه از باشكوه‌ترين متن‌هاي فرهنگي، اسطوره‌اي، زباني، ملّي، ادبي و تاريخي ايران و زبان فارسي است، چه تحوّلاتي رخ داده يا اين كه در سير سرودن آن كتاب، چه حادثه‌هايي به وقوع پيوسته، كم‌تر سخن در ميان است. سبب اين كاستي هم تا اندازه‌اي مشخص است: نبودن منابع كافي! نگارندگان اين مقاله، در بررسي‌هاي تاريخي و شواهد شعري در متن شاه‌نامه، به اين باور رسيده‌اند كه شاه‌نامه‌ي فردوسي كه خود حاصل‌آمده از متن يا متن‌هاي نوشتاري و به حدس و گمان، روايت‌هايي شفاهي بوده، در فضايي بسيار خطربار و با نقشه‌اي از پيش تعيين شده، از سوي حاميان حماسه‌ي ملّي و همت والاي فردوسي، به گونه‌اي پيروزمندانه، پديد آمده است. اين پيروزي، حاصل نقشه‌اي زيركانه و مخفيانه از سوي حاميان حماسه‌ي ملّي بود و در مراحل گوناگون، مورد حمايت قرار گرفت تا سرانجام به همّت فردوسي، به شكل كنوني به دست ما رسيد. بنا بر نتايج اين مقاله، در فرايند يادشده، تا رسيدن به اين نقطه از شكوه و به بارنشستن اين نهال پربار، بسياري از بزرگان فرهنگ و ادب و خويش‌كاران وطن‌دوست ايراني، در اين راه، جان باختند.