كمّي سازي اثرات بهداشتي منتسب به آلاينده ازن در هواي پنج كلان‌شهر ايران با استفاده از مدل AirQ

Quantification of Health Effects Attributed to Ozone in Five Metropolises of Iran Using AirQ Model

زمينه و هدف: آلايندههاي هوا به عنوان يكي از مشكلات جامعه بشري تاثيرات مختلفي بر سلامتي انسان ميگذارند. از آلايندههاي هوا ميتوان به آلايندههاي گازي و از بين آنها به ازن اشاره نمود كه اثرات زيانبار آن، بررسي مقدار و اثرات آن را ضروري ميسازد. در اين مطالعه به بررسي اثرات ازن بر سلامتي ساكنين كلانشهرهاي مشهد، تبريز، شيراز، اصفهان و اراك در سال 1390 پرداخته شده است. روش كار: ابتدا دادههاي خام مربوط به آلايندههاي معيار هوا از سازمانهاي حفاظت محيط زيست شهرهاي تحت بررسي در سال 1390 گرفته شده، طبق معيارهاي WHO اعتبارسنجي شد و دادههايي كه داراي اعتبار كافي بودند، توسط نرمافزار Excelآماده سازي شده و جهت بدست آوردن نتايج، وارد نرمافزار AirQ شدند. يافته ها: متوسط غلظت ساليانه O3 در شيراز بيشتر از بقيه و در اكثر شهرهاي مورد بررسي در فصل گرم بيشتر از فصل سرد بود. بيشترين تعداد تجمعي كل مرگ به ترتيب با 294 و 148 نفر مربوط به اصفهان و مشهد، و كمترين مقدار مربوط به اراك با 55 نفر بود. نتيجه گيري: جهت تعيين غلظت بالاي O3 در شهر شيراز توصيه ميشود تا مقادير پيشسازهاي O3، شرايط آب و هوايي، موقعيت جغرافيايي و غيره بررسي شوند. در نتيجه ميتوان گفت كه استفاده از نرمافزار AirQ و توصيههاي سازمان بهداشت جهاني جهت بررسي اثرات بهداشتي O3 بر روي سلامتي انسان، روشي مطمئن، مفيد و ساده ميباشد.

Background & objectives: Air pollutants as one of the societies problems have different adverse effects on human health. Deleterious effects of gaseous air pollutants especially ozone justify investigation of its concentrations and the health effects. In this study the effects of ozone on health of the residents of Mashhad, Tabriz, Shiraz, Isfahan and Arak metropolises were investigated in 2011. Methods: The required data were obtained from environmental protection agencies of studied cities in 2011. The data were validated according to the WHO criteria and entered to the AirQ software after preparation by Excel software. Results: Annual average concentration of O3 in Shiraz was higher than the others cities and its concentrations in most of the studied cities were higher in summer than the cold seasons. The highest cumulative number of death 294 and 148 cases, were in Isfahan and Mashhad, respectively. The minimum cumulative number of death was in Arak with 55 cases. Conclusion: The high concentration of O3 in Shiraz requires investigation of O3 precursors, climate and geographic conditions, and location. Consequently one can say that the use of AirQ software and WHO recommendations is a reliable, useful, and simple method to assess the health effects of O3 on human health.