زمينه‌هاي مشاركت اعضاي شوراهاي اسلامي شهرها و روستاهاي استان آذربايجان شرقي در نظام سلامت استان: يك مطالعه تئوري زمينه‌اي

Involvement Areas of Urban and Rural Islamic Councils Members in Province Health System: a Grounded Theory Study

زمينه و هدف: تامين و ارتقاء سلامت جامعه نيازمند مشاركت فعال همگاني است و شوراهاي اسلامي به عنوان نمايندگان مردم مي‌توانند نقش بسيار مهمي را در اين زمينه ايفا نمايند. براي رسيدن به اين مهم ابتدا بايستي اين زمينهها شناسايي گردند، بنابراين مطالعه حاضر به منظور شناسايي زمينه‌هاي مشاركت شوراهاي اسلامي در سيستم سلامت استان آذربايجان‌شرقي طراحي و اجرا شد. روش كار: در اين پژوهش كيفي از نوع تئوري زمينه‌اي، زمينه‌هاي مشاركت شوراهاي اسلامي در نظام سلامت استان از طريق مصاحبه عميق نيمه ساختار يافته با اعضاي شوراها و كاركنان نظام بهداشتي بررسي شد. نمونه‌ها بهصورت هدفمند انتخاب شده و مصاحبه‌ها تا رسيدن به اشباع اطلاعاتي ادامه يافت. داده‌هاي جمع‌آوري شده با استفاده از روش توصيه شده استراوس و كوربين بطور دستي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: در اين مطالعه با 29 نفر مصاحبه گرديد. نتايج آناليز مصاحبه‌ها، منجر به شكل‌گيري 6 طبقه اصلي براي زمينههاي مشاركت شامل: بهداشت محيط شهر و روستا، مديريت جنبه‌هاي مختلف سلامت، فرهنگ‌سازي در جامعه و ارتقاء آگاهي‌هاي بهداشتي مردم، جلب مشاركت مردم و سازمان‌ها، تسهيل ارتباطات و ساير جنبه‌هاي فني مثل سلامت مادران شد. در زير طبقات 6 طبقه اصلي، 54 مورد متنوع براي مشاركت شوراهاي اسلامي استخراج شد. نتيجه‌گيري: از نظر شركت‌كنندگان، زمينه‌هاي متنوع و زيادي براي مشاركت اعضاي شوراهاي اسلامي در نظام بهداشتي به ويژه در فرايندهاي مرتبط با سلامت محيط وجود دارد. بنابراين نظام بهداشتي بايستي با اتخاذ استراتژي‌هاي مناسب، مشاركت شوراها را تسهيل و عملياتي نموده و از پتانسيل بالاي موجود براي پيش‌برد اهداف نظام سلامت استفاده كند.

Background & objectives: Provision and promotion of community health need active public involvement. Islamic councils as representatives of a community can play an important role in this area. The involvement areas should initially be recognized in order to achieve this goal. This research was planed and implemented to identify Islamic council's involvement areas in East Azerbaijan Health system. Methods: This qualitative study was conducted using grounded theory approach. Fields of Islamic councils contributions were investigated through Semi-structured in-depth interviews with members of urban and rural Islamic councils and PHC workers. Collected data were manually analyzed using Straus and Corbin methods. Results: We interviewed 29 individuals. The results of interviews analysis were categorized in 6 main categories including: city and rural environmental health, different aspects of PHC administration, health education and health promotion, facilitating community and organizational involvements, facilitating communication and other technical aspects such as maternal health. Conclusion: From the viewpoint of the participants, there is wide variety of fields for members of Islamic councils to involve in health system particularly in environmental health area. Health system administrators and policy makers should implement right strategies for facilitating Islamic councils’ involvement and using their high potential to achieve health system goals.