انتخاب غذا به مثابه يك مسأله اجتماعي: تأملي بر تعيين كننده هاي اجتماعي - فرهنگي انتخاب غذا

Food Choice as a Social Problem: A Reflection on the Socio-cultural Determinants of Food Choice

زمينه و هدف: انتخاب غذا در مقام يك مساله اجتماعي مانند ساير كردارهاي انساني، تحت تأثير عوامل مختلفي قرار دارد. غير از عوامل زيست شناختي و فيزيولوژيك، محدوده وسيعي از عوامل مانند عوامل فردي، محيطي، فرهنگي و اجتماعي ممكن است بر انتخاب غذا اثر داشته باشند. از اين رو، اين مطالعه با هدف مروري بر مطالعات انجام شده در زمينه تعيين كننده هاي انتخاب غذا و به ويژه علل اجتماعي - فرهنگي زمينه ساز آن انجام شد. روش و مواد: اين مطالعه مروري با جستجو در بازه زماني سال 1995 تا 2017 انجام گرفت. ابتدا با استفاده از كليدواژههاي factor determinants ، Food choice و همچنين از طريق موتورهاي جستجو شامل Science ، Pubmed Google Scholar SID ، Magiran Irandoc ، Scopus direct و بانك هاي مقالات علوم بهداشتي و پزشكي، مقالات كامل و درصورت عدم دسترسي به مقالات كامل، خلاصه مقالات استخراج گرديد. جستجو در ابتدا با كليدواژه هاي food choice and determinants انجام و سپس با استفاده از كليدواژه هاي culture و Social، جستجوي مقالات محدود شد. 22 مطالعه به زبان فارسي و انگليسي كه به روش كمي (6 مقاله) و كيفي (16 مقاله) انجام شده بود، كه همه آنها جهت بررسي وارد مطالعه شدند. يافته ها: در مطالعات بررسي شده، مفاهيمي چون خوداثربخشي تغذيه اي، رسانه، عوامل اقتصادي اجتماعي، زمينه هاي اجتماعي، سواد، تركيب خانوار، نابرابري طبقات اجتماعي، شغل، مزه، دسترسي آسان، عادات، ترجيحات غذايي، آگاهي، تأثير دوستان، همسالان و والدين، تحصيلات والدين (در نوجوانان)، مهارت هاي پخت و پز، كيفيت تغذيه اي، دوره زندگي، ايده آل ها، منابع، پرهيزهاي غذايي، تجارب گذشته افراد، سلامت، سنت هاي قومي، زمان كافي، تجارب لذت بخش از مواد غذايي، سير كردن شكم و مفاهيم ديگري كه اختصاص به گروه هدف مورد بررسي داشت، به عنوان عوامل تعيين كننده انتخاب غذا در بيشتر مطالعات مورد بررسي استخراج شد. نتيجه گيري: جمع بندي مطالعات نشان دهنده اهميت متغيرهاي اجتماعي - فرهنگي در انتخاب غذا و نوع انتخاب ها در بين افراد مختلف در گروه هاي متنوع بود و مي توان با در نظر گرفتن آنها، در جهت طراحي و اجراي مداخلات تغيير رفتار اقدام نمود. با اين وصف، بررسي هاي بيشتر در زمينه عوامل اجتماعي - فرهنگي باهدف برنامه ريزي هاي غذايي ضروري است.

Background and Objective: Food choice similar to other human behaviors is influenced by various factors. Along with biological and physiological determinants, various factors may affect food choice including individual, environmental, cultural, social and behavioral factors. Therefore, the purpose of this study was to review the determinants of food choice especially in reference to socio-cultural factors. Materials and Methods: This review study was conducted based on articles published from 1995 to 2017. Firstly, search was conducted by keywords in PubMed, Google scholar, Science Direct, Scopus, SID, Irandoc, Magiran and health science databases to find full text or abstract of publications. The initial search key words were "food choice" and "determinants", which were later refined by searching for particular terms like "culture" and "social". Finally, 22 articles including 6 quantitative articles and 16 qualitative articles in Persian and English were selected. Results: The concepts extracted as food choice determinants included nutritional self-effectiveness; media; socio-economic factors; social contexts; literacy; family dimension; social inequality; occupation; taste; ease of access; habits; food preferences; knowledge; friends, peers and parents influences; parental education; cooking skills; nutritional quality; life course; ideals; resources; food abstinence; past experiences; health; ethnicity customs; time; enjoyable experiences from foods; and satiety. Conclusion: Adding up studies showed the importance of socio-cultural variables as food choice determinants among different groups to design and implement interventions to modify the eating behaviors. Thus, it is necessary to carry out research on the basis of socio-cultural factors for food programming.