توجه به قرينه هاي همسان در تصحيح اشعار عربي خاقاني

The Use of Contextual factors in the Critical Revision of Khaqani's Arabic Poetry

بخشي از ديوان خاقاني را اشعار عربي وي به خود اختصاص داده؛ اين بخش به سبب فقدان تصحيح موفق همچنان آشفته و غامض است. از مطالعه نسخه هاي خطي و چاپي ديوان خاقاني بدين نتيجه مي رسيم كه ناسخان و مصححان در ضبط و گزينش مصاريع، عبارات و واژگان به قرينه هاي همسان آن كه اغلب به شيوه هاي مختلفي در بيتي يا ابياتي و يا در ديگر آثار شاعر تكرار و نمود يافته است؛ توجه و عنايتي نداشته و از اين روي ضبط هاي نامعتبر و گزينش هاي غلط را در تصحيحات خود وارد كرده اند. مراد از قرينه هاي همسان هرگونه قرينه اي است كه بتواند ذهن ما را به سوي قرينه ديگر سوق بدهد. اين قرينه از ساختار هاي يكسان نحوي و صرفي گرفته تا صناعات ادبي نظير: ترصيع، موازنه، انواع جناس، طباق، مراعات النظير و لف و نشر و... قابل تعميم است. پژوهش حاضر با عنايت به اين قرينه ها، ابياتي را كه دقيق نقل نشده اند، نقد و بررسي مي كند و صورت صحيح آنها را نشان مي دهد

A section of the complete works of Khaqani contains his Arabic poems. This section is still disorderly and obscure. Studying the manuscripts and published copies of Khaqnani's complete works reveals that the scribes and those involved in the emendation have not paid attention to the identical contextual factors in determining the precise spelling of words, hemistiches, phrases and words which are recurrent in various ways in the other hemistiches, or they are repeated and manifested in the other works of the poet. Therefore, they have interpolated corrupt records and wrong choices into the text in their emendation. The identical contexts are any indications that can lead our minds towards other coherent contextual indications. These indicators comprise similar syntactic and semantic structures, figures of speech and thought such as interlaced rhymes, equilibrium, puns and plays on words, antithesis, parallelism, folding and unfolding, etc. The present research critically examines and analyzes some verses relying on these identical contexts and revealing their correct forms.