ضريب تسهيم مواد فتوسنتزي و عملكرد پنبه (.Gossypium hirsutum L) تحت تأثير محلول‌پاشي پتاسيم در شرايط تنش شوري

Photosynthetic Assimilate Partitioning Coefficient and Lint Yield of Cotton (Gossypium hirsutum L.) Under the Influence of Potassium Spraying in Salt Stress Conditions

به‌منظور بررسي تأثير تيمارهاي شوري آب آبياري و محلول‌پاشي پتاسيم بر عملكرد و ضريب تسهيم مواد فتوسنتزي، پژوهشي در سال 1393 به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات شوري و زهكشي رودشت اصفهان انجام شد. تيمارهاي آب آبياري با شوري 4، 8 و 12 دسي‌زيمنس بر متر در كرتهاي اصلي و فاكتوريل سه ژنوتيپ (موتانت ال ام 1673، موتانت ال ام 1303 و شايان) با محلولپاشي سه سطح سولفات پتاسيم به‌ميزان 2، 4 و 6 كيلو گرم در هزار ليتر آب در هكتار به‌همراه شاهد (محلول‌پاشي با آب)، كرتهاي فرعي را تشكيل دادند. نتايج نشان داد كه تأثير تيمار شوري بر عملكرد وش، درصد كيل و تسهيم ماده خشك به اندام‌هاي گياهي از نظر آماري معني‌دار بود. با افزايش شوري از 4 به 8 و 12 دسي‌زيمنس بر متر، به‌ترتيب عملكرد وش 6/19و 6/43 درصد و ميزان كيل 5 و 3/7 درصد كاهش يافت. عملكرد وش موتانت ال ام 1303 در سه سطح شوري 4، 8 و 12 دسي‌زيمنس بر متر به‌ترتيب برابر 3918، 2990 و 2315 كيلوگرم در هكتار بود و از اين نظر نسبت به دو ژنوتيپ ديگر، برتري معني‌داري داشت. محلول‌پاشي سولفات پتاسيم با غلظت‌هاي 2، 4، 6 در هزار نسبت به تيمار شاهد، به‌ترتيب با 5/20، 31 و 28 درصد افزايش عملكرد همراه بود. به‌طوركلي در شرايط تنش شوري، موتانت ال ام 1303 قابليت كشت در منطقه را داشته و محلول‌پاشي سولفات پتاسيم فقط در شرايط بدون تنش، داراي تأثير مثبت بر عملكرد وش بود.

In order to investigate the effect of saline irrigation water and potassium spraying treatments on the yield and photosynthetic assimilate partitioning coefficient, a study was conducted in 2014 in the form of split factorial experiment in a randomized complete block design with four replications at Rudasht Salinity and Drainage Research station in Isfahan, central Iran. Irrigation water treatments with salinity of 4, 8 and 12 dS m-1 were the main plots and a factorial of three genotypes (Mutant LM 1673, Mutant LM 1303 and Shayan) with 3 levels of potassium sulfate (2, 4 and 6 kg 1000 L-1 water ha-1) and control (Spraying with water) formed the subplots. The results showed that the effect of salinity treatment on lint yield, lint percent and allocation of dry matter to plant organs was statistically significant. Increasing salinity from 4 to 8 and 12 dS m-1 reduced the lint yield by19.6% and 43.6%, and also reduced lint percent by 5% and 7.3%, respectively. The lint yield of the mutant LM-1303 at 3 levels of salinity of 4, 8 and 12 dS m-1 was 3918, 2990 and 2315 kg ha-1, respectively, and in this respect, a significant superiority was observed compared with the other two genotypes. Spraying with potassium sulfate at concentrations of 2, 4, 6 and 6 per mil increased yield by 20.5%, 31% and 28%, respectively, compared to control treatment. In general, mutant LM-1303 had potential for the successful production under salt stress conditions in the region, and potassium sulfate spraying had a positive effect on the lint yield only under non-stress conditions.