بررسي اثر مصرف كلرمكوات كلرايد، سولفات روي و نيتروكسين بر رشد ريشه و عملكرد دانه گندم تحت زراعت ديم و شرايط گلخانه

The Effect of CCC, Zinc Sulfate and Nitoxin on Root Growth and Grain Yield of Wheat under Dry Land Farming and Greenhouse Conditions

به‌منظور بررسي تأثير كاربرد دو سطح غلظت كلرمكوات كلرايد (صفر و 5/2 گرم در ليتر)، مصرف خاكي سولفات روي در سه ميزان (صفر، 25 و 50 كيلوگرم در هكتار) و پيش‌تيمار نيتروكسين در دو سطح (تلقيح و عدم تلقيح با بذر) بر ويژگي­هاي مورفو- فيزيولوژيك و عملكرد دانه گندم نان رقم كوهدشت، دو آزمايش مزرعه­اي و گلخانه‌اي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. دو آزمايش مزرعه‌اي در سال زراعي 93- 1392 در دو مكان شامل مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام و ايستگاه تحقيقات كشاورزي كاكي بوشهر بررسي شد. آزمايش ديگري در گلخانه براي مطالعه صفات ريشه گندم در دو مرحله گرده­افشاني و رسيدگي فيزيولوژيك دانه تحت كاربرد تيمارهاي مذكور، انجام شد. نتايج نشان داد كه محلول‌پاشي كلرمكوات كلرايد نسبت به شاهد، موجب افزايش تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله و عملكرد دانه به‌ترتيب به‌ميزان 1/14، 6/13 و 5/28 درصد شد. بالاترين عملكرد دانه (1710 كيلوگرم در هكتار) و ميزان پروتئين دانه (8/12 درصد) از تيمار محلول‌پاشي كلرمكوات كلرايد در غلظت 5/2 گرم در ليتر و كاربرد 50 كيلوگرم در هكتار سولفات روي و تلقيح بذر با نيتروكسين حاصل شد. نتايج نشان داد كه تيمار محلول‌پاشي كلرمكوات كلرايد در غلظت 5/2 گرم در ليتر و مصرف خاكي50 كيلوگرم در هكتار سولفات روي و پيش‌تيمار بذر با نيتروكسين در مقايسه با شاهد، باعث افزايش طول ريشه (7/17 درصد)، وزن تر (9/21 درصد) و خشك ريشه (3/30 درصد) و نسبت وزن خشك ريشه به شاخساره (8/32 درصد) در مرحله گرده‌افشاني شد. به‌طوركلي، بهترين عملكرد دانه گندم از تيمار محلول‌پاشي كلرمكوات كلرايد در غلظت 5/2 گرم در ليتر، كاربرد خاكي50 كيلوگرم در هكتار سولفات روي و تيمار بذر با نيتروكسين به‌دست آمد

Two experiments were conducted under field and greenhouse conditions, to investigate the effect of herbal spraying chlormequat chloride (CCC) (0 and 2.5 g. L-1), soil incorporation of Zinc sulfate (Zn) at the three rates of 0, 25 and 50 kg ha-1, and pre-treatment of seeds with bio-fertilizer Nitroxin (Nit) in a randomized complete block design with a factorial arrangement and three replications. Field experiments during 2013-14 growing season were conducted under two locations, at Experimental Farm of the College of Agriculture, Ilam University at Ilam, West of Iran and Agricultural Research Station of Bushehr, South of Iran. Root properties were studied in response to above mentioned treatments at two growth stages, anthesis and seed maturity under greenhouse condition. Results showed that spraying CCC increased spike number plant-1, grain number spike-1, grain yield and seed protein content by about 14.1%, 13.6% and 28.5%, respectively. Spraying CCC at 2.5 g L-1, application of 50 kg of Zn and inoculating seeds with Nit treatment had the greatest grain yield (1710 kg per hectare) and protein content (12.8%). Spraying 2.5 g.L-1 solution of CCC, Soil incorporation with 50 kg Zn and seeds pre-treatment with Nit at anthesis stage increased root length, root fresh weight, and root dry weight as well as ratio of root to shoot dry weight by 17.7%, 21.9%, 30.3% and 32.8% in comparison to control treatment. Overall, the greatest grain yield of wheat cultivar Kohdasht was obtained from spraying 2.5 g.L-1 of CCC, applying 50 kg of Zn as soil incorporation and pre-treatment of seeds with bio-fertilizer Nit.