كشف الگوي وضعيت اهداكنندگان خون از طريق خوشه‌بندي: روشي براي افزايش كيفيت خدمات در مراكز اهداي خون

نياز فوري به خون و عدم جايگزين مناسب براي آن، ضرورت وجود الگويي براي كمك به پزشكان جهت ارايه خدمات درست به اهداكنندگان و مديريت صحيح پايگاه خون را نشان مي‌دهد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي الگويي براي تشخيص وضعيت اهداكنندگان خون صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به روش پيمايشي- مقطعي و به‌صورت سرشماري صورت گرفته است. جامعه پژوهش متشكل از داده‌هاي سازمان انتقال خون بيرجند در ماه‌هاي خرداد تا شهريور 92 است كه با مراجعه مستقيم پژوهش‌گر به سازمان و به‌صورت فايل اكسل تهيه گرديد. جهت تحليل داده‌ها از نرم‌افزار Clementine12.0 استفاده شده است. در پژوهش حاضر ابتدا خوشه‌بندي Two-Step و سپس الگوريتم‌هاي C5.0،C&R Tree ، CHAID و QUEST اجرا گرديدند تا بهترين نسبت بين فيلدهاي مختلف به‌دست آيد. نتايج: مقدار صحت به‌دست آمده از اجراي الگوريتم‌هاي C5.0، C&R Tree، CHAID و QUEST به‌ترتيب 9998/0، 9960/0، 9930/0، 8913/0 مي‌باشد. مقادير به‌دست آمده براي شاخص‌هاي حساسيت، شفافيت، صحت، دقت، شاخص F، ميانگين هندسي، نرخ مثبت غلط، نرخ منفي غلط و نرخ خطا براي مدل C5.0 نشان‌دهنده عملكرد بهتر اين الگوريتم نسبت‌به سايرين مي‌باشد. تأثيرگذارترين شاخص‌ها در توليد مدل، دسته فشارخون، وضعيت اهداي خون و دماي بدن هستند. نتيجه‌گيري: مدل ارايه شده به پيش‌بيني سريع‌تر و دقيق‌تر وضعيت اهداي خون و نيز مديريت صحيح پايگاه خون كمك مي‌نمايد و مي‌تواند گامي مؤثر جهت استفاده كارآمد از خون اهدايي و كاهش هزينه‌هاي نگهداري خون محسوب گردد.

Urgent need for blood and lack of an alternative for it necessitates the presence of a model to assist doctors in providing the proper services for the donors and also the right management of blood transfusion centers. The present study is aimed at determining blood donors’ status. Methods: Cross-sectional survey was applied in the present study through census. The population included the data extracted from blood transfusion center of Birjand from Khordad to Shahrivar 1392 which was provided as an Excel file by the direct visit of the researcher from the blood transfusion organization. In the present study, first, two-step clustering and then C50, C&R TREE, CHAID, and QUEST algorithms were executed to obtain the best ratio among different fields. Analysis was performed using Clementine12.0 software. Results: The obtained accuracy for executing C50, C&R Tree, CHAID, and QUEST equals 0.9998, 0.9960, 0.9930, and 0.8913, respectively. The results of indices including sensitivity, Specificity, accuracy, precision, FM, GM, FPR, FNR, and ER for C50 are indicators of better performance of this algorithm compared to the other ones. Important variables in modeling are blood pressure label, blood donation status and temperature. Conclusion: The proposed model helps us in predicting faster and more precise status of blood donation and also the proper management of the blood transfusion centers and it canbe and effive step for efficient usage of blood donation and decreasing the blood maintenance costs