پديد آورندگان :
موسوي، سعيد دانشگاه بوعلي سينا همدان - دانشكده كشاورزي , قنبري، فريبرز دانشگاه بوعلي سينا همدان - دانشكده كشاورزي , عبداللهي، محمدرضا دانشگاه بوعلي سينا همدان - دانشكده كشاورزي , كياني، عليرضا سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان - بخش تحقيقات فني و مهندسي , مساوات، افشين سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان - بخش تحقيقات زراعي و باغي
كليدواژه :
تجزيه ميانگين نسل ها و ذرت , تجزيه ژنتيكي , اثر غالبيت , اپيستازي
چكيده فارسي :
اولين گام در به نژادي يك صفت، داشتن آگاهي كافي از پارامترهاي ژنتيكي شامل نحوه وراثت پذيري و نوع عمل ژنها براي آن صفت مي باشد. روش تجزيه ميانگين نسلها به دليل خطاي برآورد كمتر، يكي از بهترين روش هاي برآورد پارامترهاي ژنتيكي محسوب مي‌شود. هدف تحقيق حاضر برآورد وراثت پذيري، تعيين تعداد و نوع عمل ژنها براي برخي از صفات مهم اگرومورفولوژيك در ذرت بود. براي اين منظور بذور شش نسل P1، P2، F1، F2، BC1 و BC2 در طي دو سال متوالي تهيه و در سال 1394 در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس وزني نشان دهنده تفاوت معنيدار بين نسل ها و امكان اجراي تجزيه ميانگين نسل ها براي كليه صفات مورد نظر بود. صفات طول بلال، تعداد رديف دانه در بلال، قطر چوب بلال و درصد چوب بلال توسط اثرات افزايشي و غالبيت نسبي كنترل مي شدند و در كنترل ساير صفات، علاوه بر اثرات افزايشي و غالبيت، اثر اپيستاري نيز نقش داشت. براي اغلب صفات، تفاوت بين دو جزء غالبيت و افزايشي زياد و ميانگين درجه غالبيت ژني، بزرگتر از يك بود كه اين موضوع نشان دهنده سهم بيشتر اثرات غيرافزايشي و در نتيجه اهميت هتروزيس در بروز اين صفات بود. بيشترين مقدار هتروزيس نسبي و هتروبلتيوسيس مثبت و معنيدار به ترتيب مربوط به صفات زيست توده بلال و عملكرد دانه در بلال بود. وراثتپذيري عمومي و خصوصي صفات، به ترتيب در دامنه 62/41 تا 90/06 و 3/43 تا 60/40 درصد برآورد شدند. حداقل تعداد ژن كنترلكننده صفات در دامنه 0/03 تا 4/74 برآورد شدند. به طور كلي، برخلاف عملكرد دانه،گزينش در نسل هاي اوليه براي صفات مرتبط با عملكرد با وراثت پذيري خصوصي بالا؛ازجمله طول بلال، قطر چوب بلال، وزن 250 دانه و تعداد رديف دانه در بلال، منجر به بهبود عملكرد دانه در نسلهاي پيشرفته خواهد شد. علاوه بر اين، با توجه به وراثت پذيري خصوصي بالا براي صفت در صد چوب بلال (60/4 درصد)، انتخاب در نسل هاي اوليه براي كاهش درصد چوب بلال، تا حدي كه منجر به كاهش معنيدار وزن كلي بلال نشود، باعث افزايش شاخص برداشت بلال و در نتيجه بهبود عملكرد دانه ذرت خواهد شد.
چكيده لاتين :
Enough information about genetic parameters, including heritability and gene action, is the first step in
breeding of a trait. Among different methods, generation mean analysis, with lower estimation error, is one of
the best methods for estimation of genetic parameters. The present experiment was carried out to estimate
heritability, number of genes and gene action for some agro-morphological traits in maize. The seeds of the
generations of P1, P2, F1, F2, BC1 and BC2 were prepared during two successive years and were evaluated based
on randomized complete block desine in Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center,
Iran during 2015. Results of weighted ANOVA showed significant differences between the generations for all
traits, therefore, generation mean analysis was performed. While, additive effect and relative dominance controlled
ear length, number of row.ear-1, cob diameter and cob percentage, the additive, dominance and epistatic effects
controlled the other traits simultaneously. Difference between dominance and additive components and the average of
gene dominance was greater than unity which indicated the role of non-additive and the importance of heterosis effects
in expression of these traits. The maximum heterosis and heterobeltiosis belonged to ear biomass and grain yield
respectively. The broad and narrow sense heritability of the traits was ranged from 62.41 to 90.06 and 3.46 to
60.40, respectively. The average number of genes was ranged from 0.03 to 4.74 for different traits. In general,
unlike grain yield, selection in early generations for yield-related traits with high narrow sense heritability such
as ear length, cob diameter, 250-grain weight and number of grain.row-1, may improve grain yield in advanced
generations. In addition, due to the high narrow sense heritability for cob percent (60.4%), selection in early
generations for reduction in percentage of cob, with no significant increase the overall weight of the ear, may
increase the ear harvest index and improving grain yield of maize.
