مكان‌يابي بيمارستان‌ها با استفاده از مدل تلفيقي خطي وزن دار (WLC) در محيط GIS در شهر اردبيل

Locating Hospitals Using Weighted Linear Combination Model in GIS Environment in Ardabil City

زمينه و هدف: موقعيت بيمارستان‌ها نسبت به ساير كاربري‌هاي شهري به ويژه شبكه‌ معابر از يك طرف و تراكم جمعيتي از سوي ديگر در آرامش روحي- جسمي ساكنين شهري نقش مهمي دارد. بعلاوه، تعيين شعاع عملكردي و حوزه نفوذ بيمارستان‌ها مي‌تواند در تعيين مكان بهينه براي اين نوع كاربري مؤثر باشد. بنابرين اين پژوهش در پي آن است كه ضمن ارائه ارزيابي مكاني بيمارستان‌هاي موجود، بهترين مكان‌ها براي استقرار آن‌ها را در سطح شهر مشخص نمايد. روش كار: متدولوژي تحقيق توصيفي- تحليلي مي‌باشد كه در مرحله اول موقعيت مكاني بيمارستان‌هاي موجود و در مرحله دوم مناطقي كه (با توجه به معيارهاي كه براي مكان‌يابي بيمارستان مطرح است) داراي نياز به بيمارستان هستند؛ با استفاده از مدل تلفيقي خطي وزن دار WLC و نرم افزار ARCGIS مشخص شده است. با توجه به تعداد معيارهاي دخيل در مكان‌يابي بهينه بيمارستان‌ها در مقاله حاضر سعي شده است تلفيقي از قابليت‌هاي GIS و مدل WLC در ارائه الگوي مناسب مكان‌گزيني اين مراكز مورد آزمون قرار گيرد. يافته ها: نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه مكان‌يابي بيمارستان‌هاي موجود در شهر اردبيل از فرايندي منطقي و علمي تبعيت ننموده است. تجمع بسيار زياد اين فضاها در مركز و جنوب غربي شهر منجر به مشكلات متعددي در اين بخش از شهر شده و كمبود اين كاربري در ساير مناطق را سبب شده است. نتيجه‌گيري: نتيجه كلي بيان مي‌دارد درصورت احداث مراكز بيمارستاني مناطق دانش‌آباد، كارشناسان، اسلام‌آباد و گلستان در اولويت‌هاي نخست، مناطق يوسف‌آباد، سلمان‌آباد، جواديه، عباسيه و زينبيه در اولويت دوم و در نهايت مناطق شهيد رجايي و سيد‌آباد در اولويت‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند. در نهايت بررسي مناطق اولويت دار در خروجي نهايي حاصل از مدل WLC نشان داد كه اين مناطق منصف به شرايط مطلوب از نظر معيارهاي تعيين شده هستند. اين امر نشانگر توانمندي‌هاي اين فنون و ابزارها در نقش آفريني به عنوان سيستم پشتيبان تصميم گيري (DSS) براي انتخاب گزينه‌هاي مناسب است.

Background & Objectives: The situation of hospitals relative to other urban land uses especially roads network and population density has an important role on physical and mental health of urban dwellers. This research, attempts to provide geographical evaluation of present hospitals and determine the best locations for these hospitals in the city. Methods: Methodology of the research is descriptive-analytical. At first geographical location of present hospitals and then the areas that need hospitals (based on the criteria exist for locating hospitals) were determined using Weighted Linear Combination model of ARCGIS software. Due to high number of criteria involved in finding optimal location for hospitals, in present paper combination of the GIS capabilities and WLC model were tested to provide suitable positioning model for these hospitals. Results: Results show that location of hospitals in Ardabil city does not follow a logic and scientific process. Concentration of these environments in south west and the city centre has caused various problems in these areas and has resulted in the lack of hospital land use in other parts of the city. Conclusion: General conclusion expresses that in the case of hospital construction Danesh Abad, Karshnasan, Islam Abad, and Golestan neighborhoods have the first priority. The second priority areas are Yousef Abad, Salman abad, Javadiye, Abbasiye and Zainabiye. The last priorities are Shahid Rajaee and Sayed Abad areas. The areas having priority in the output of WLC model showed that these areas have preferred conditions based on the given criteria. This fact demonstrates the capabilities of these techniques and tools on playing roles as a decision support system (DSS) for selection of the appropriate options.