بررسي تأثير آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي تغذيه ‌اي دانش‌آموزان مقطع ابتدايي شهر تربت حيدريه در سال 1391

Effects of Health Education Based on Health Belief Model on Nutrition Behaviors of Primary School Students in Torbat e Heydariyeh City in 2012

زمينه و هدف: كودكان و نوجوانان بيش از ديگر گروههاي سني به تغذيه كافي و سالم نياز دارند تا بتوانند به رشد جسمي و تكامل ذهني كافي دست يابند. براي اينكه كودكان بتوانند مهارتهاي لازم براي انتخاب صحيح مواد غذايي را به دست بياورند به آموزش تغذيه نياز دارند. اين مطالعه با هدف بررسي تأثير آموزش بر رفتارهاي تغذيهاي دانش آموزان مقطع ابتدايي شهر تربت حيدريه در سال 91 انجام شد. روش كار: پژوهش حاضر يك مطالعه نيمه تجربي است كه تعداد 180دانش آموز مقطع ابتدايي از طريق نمونهگيري تصادفي چند مرحلهاي انتخاب شدند و به دو گروه كنترل و مداخله تقسيم شدند. ابزار گردآوري اطلاعات پرسشنامهاي محقق ساخته بود كه روايي و پايايي آن بررسي و مورد تأييد قرار گرفت و پيش آزمون از هر دو گروه به عمل آمد. بر اساس نتايج حاصل از پيش آزمون نيازسنجي به عمل آمده و مداخله آموزشي بر روي گروه مداخله انجام شد. مدت زمان جلسه آموزشي يك ساعت بود. يك ماه پس از مداخله همان پرسشنامه براي پس آزمون تكميل شد. دادهها وارد نرم افزار آماري SPSS شد و از طريق آزمونهاي آماري t مستقل، آزمون تي زوجي، پيرسون و كاي 2 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: نتايج نشان داد كه قبل از مداخله، ميانگين نمرات آگاهي، منافع، موانع، حساسيت و شدت درك شده و خودكارآمدي بين دو گروه تفاوت معنيداري نداشتند (05/0p>). پس از آموزش ميانگين نمرات تمام متغيرهاي فوق در گروه مداخله بطور معنيداري افزايش پيداكرد (05/0p<). مدل رگرسيوني شامل رفتار به عنوان متغيير وابسته و آگاهي، حساسيت و شدت درك شده، منافع و موانع درك شده و خودكارآمدي به عنوان پيش بيني كنندهها، معنيدار شد (001/0p=). نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي از طريق همسالان بر رفتار تغذيهاي دانش آموزان تأثير مثبت دارد و از بين متغيرهاي پيش بيني كننده، منافع درك شده بيشترين تأثير را بر رفتار دارد.

Background & Objectives: Children and adolescents need sufficient and healthy nutrition more than other age groups in order to achieve adequate physical growth and mental development. Children need nutrition education to obtain necessary skills to choose the food correctly. This research performed to survey the effect of health education based on Health Belief Model on nutrition behaviors of primary school students in Torbat e heydariyeh city. Methods: The current research is a quasi-experimental study, where 180 students at elementary school were selected via multi-stage random sampling method and were divided into two intervention and control groups. Data collection tool was researcher made questionnaire and its validity and reliability were evaluated and confirmed. Pre-test was performed for both groups. Need assessment was performed based on the pre-test results and educational interventions were implemented on intervention group. Time period of training course was one hour. Post-test was performed after one month using the same questionnaire. The collected data were analyzed by independent t-test, paired t-test, Pearson, and chi square using SPSS software. Results: Before intervention, the average scores for knowledge, perceived benefits, barriers, susceptibility and severity, and self-efficacy were not significantly different between two groups (p>0.05). After training, scores for all above mentioned variables were significantly increased in intervention group (p<0.05). Regression model that includes behavior as the dependent variable and awareness, perceived susceptibility, severity, benefits and barriers, and self-efficacy as predictors, was significant (p=0.001). Conclusion: The results showed that Health Belief Model-based nutrition education by peers has a positive impact on the nutrition behavior of students and the perceived susceptibility have the most influence on behavior within the predictor variables.