ظرفيت‌سنجي ژانر تراژدي براي نمايشي‌كردن روايت عاشورا به منظور نگارش فيلمنامه

Feasibility Study of Tragedy Genre for Dramatizing Ashura Incident by Approach to Screen Writing

تراژدي، يكي از مهمترين گونه­ هاي­ نمايشي است كه به بيان جدي‌ترين و مهمترين مسائل بشري مي­ پردازد. در تراژدي انسان با همه­ توان و مقاومتش در مقابل قدرت­هايي شگرف قرار مي­ گيرد كه او را به سمت سرنوشتي مبهم سوق مي­ دهند و در ازاي رنجي كه بر انسان تحميل مي ­كنند؛ شناخت و آگاهي ارزاني مي ­دارند. نمايش­هاي تراژيك با بازنمايي سرنوشت­ هاي فاجعه ­بار زمينه را براي پالايش روحي مخاطب و پندآموزي او فراهم مي­ كنند. اين قابليت تراژدي ما را بر آن مي ­دارد تا در مورد نمايشي‌سازي روايت­ هاي ديني سوگ ­انجام كه هدفشان تعليم و تزكيه است، در قالب تراژدي فكر كنيم. روايت­هاي ديني، بخشي از گنجينه ادبي و فرهنگي ما هستند. اين روايت­ها شامل قصه­ هاي قرآني، داستان­هاي مذهبي و تاريخ انبيا و اولياست. پژوهش حاضر به شناسايي ظرفيت ­هاي ژانر تراژدي براي نمايشي ­سازي روايت­ هاي ديني سوگ ­انجام پرداخته است و نتايج نشان مي­دهد كه ژانر تراژدي با همه­ مؤلفه­ هاي خود چون كنش قهرمان براي كشف حقيقت كه منجر به پالايش روحي مي ­شود- هامارتيا (به معناي شيفتگي مهلك و نه به معناي ارسطويي مرسوم آن)، كاتارسيس و بازشناخت- بستر خوبي را براي نمايشي ­سازي روايت­ هاي ديني سوگ ­انجام چون حادثه­ عاشورا فراهم مي ­آورد.

Tragedy is one of the most important dramatic genres dealing with the most serious and important issues befalling human beings. It deals with man’s resistance against great powers, leading him towards an unknown destiny, providing him with perception and knowledge in compensation of the suffering inflicted. Tragic dramas portray disastrous destinies to purge and purify the audience and result in spiritual refinement. This capacity of Tragedy makes us think about converting religious narratives into performances in which they strive in purging and purifying souls. Religious narratives are part of our literary and cultural treasures. They include Quranic, religious stories, and the history of prophets and chosen ones. The present study tries to identify the potentials of tragedy as a genre in dramatization of religious narratives in the Islamic tradition. It finally concludes that tragedy with all its components including hero’s action, Hamartia (i.e. fatal fascination rather than traditional Aristotelian concept of it), Catharsis and recognition can provide a good background to discover the truth and lead to spiritual refinement. We believe it is a good basis and starting point to dramatize what happened in story of Ashura.