اثر تنش آبي بر ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك ارزن نوتريفيد و سورگوم اسپيدفيد در چين‌هاي مختلف

Effects of Water Stress on Morphophysiological Characteristics of Millet (cv. Nutrifid) and Sorghum (cv. Speedfeed) at Different Harvests

به‌منظور بررسي اثر تنش آبي انجام شده در برداشت اول و نيز پس از رفع تنش در بازرشد، بر ارزن نوتريفيد (Pennisetum americanum var. Nutrifeed) و سورگوم اسپيدفيد (Sorghum bicolor var. Speedfeed)، اين تحقيق به‌صورت طرح كرت‌هاي خرد شده در زمان و مكان در قالب طرح پايه بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشگاه ولي‌عصر رفسنجان در تابستان 1393 انجام گرفت كه در آن تيمار آبياري در برداشت اول در سه سطح (شامل: 80 (شاهد)، 120 و 160 ميلي­متر تبخير از تشتك تبخير كلاس آ) به‌عنوان عامل اصلي، رقم در دو سطح به‌عنوان عامل فرعي (ارزن نوتريفيد و سورگوم اسپيدفيد) و دفعات برداشت علوفه در دو سطح به‌عنوان عامل فرعي فرعي مورد بررسي قرار گرفتند. در بازرشد، آبياري در تمامي تيمارها با دور شاهد (80 ميلي­متر تبخير) انجام گرفت. تأخير در آبياري در برداشت اول سبب كاهش در رنگيزه­هاي برگ، شاخص­هاي سطح برگ، سطح مخصوص برگ و شاخص پربرگي، عملكرد برگ، ساقه و علوفه كل و افزايش پرولين، ساكارز و قندهاي محلول برگ در هر دو گياه گرديد. در بازرشد، اثرات تأخير در آبياري همچنان وجود داشت و باعث تكرار روند تغييرات صفات در برداشت اول گرديد. همچنين سورگوم اسپيدفيد در برداشت اول و دوم به‌ترتيب بيشترين و كمترين عملكرد (حدود 3/7 و 8/3 تن درهكتار) را توليد كرد. ارزن نوتريفيد به‌دليل شاخص پربرگي بالاتر در هر دو برداشت (به‌ترتيب 7/46 و 0/45 درصد) داراي كيفيت علوفه بيشتري مي‌باشد.

To study the effects of delayed irrigation on growth and ratoon of millet (Pennisetum americanum cv. Nutrifeed) in the first harvest and sorghum (Sorghum bicolor cv. Speedfeed), a field experiment was conducted as split plot based on a randomized complete blocks design with three replications in Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Iran, at summer 2014. Factors consisted of irrigation regime at three levels, including irrigation after 80 (control), 120 and 160 mm evaporation from a Class A evaporation pan as main plots, crop species at two levels, including Nutrifeed (millet) and Speedfeed (sorghum) as subplots and harvest number ( at two levels) as sub-sub plots. At regrowth, all treatments were irrigated as control regime (80 mm evaporation). At 1st harvest, delayed irrigation decreased leaf photosynthetic pigments contents, LAI, SLA, LWR, leaf and stem dry weight and forage yield and increased proline, sucrose and leaf soluble sugars contents at both species. Similar effects of delayed irrigation were observed at regrowth. The highest forage yield belonged to normal irrigation of Speedfeed (9376 kg/ha), however, Nutrifeed showed a better performance at regrowth (4250 and 3816 kg/ha of forage, respectively). Nutrifeed had a better forage quality, owing to a higher leafiness index at both harvests (46.7% and 45.0%, respectively).