تاثيرات خواب و بيداري و تطورات مزاج و نبض در آن از ديدگاه ابوعلي سينا

Affection sleep and awaking and changes disposition and pulse in it the point of A vesina

خواب يكي از نعمت هاي خداوند است كه تقريبا يك سوم عمر انسان را در بر مي گيرد. انسان و همه موجودات زنده براي تجديد قوا و به دست آوردن نيروي لازم براي ادامه كار و فعاليت احتياج به استراحت دارند. خواب استراحتي الزامي است كه خود به سراغ انسان مي آيد و او را وادار مي سازد كه تمام فعاليت هاي جسماني و بخش مهمي از فعاليت هاي فكري و ذهني خود را تعطيل كند و تنها دستگاه هايي از بدن كه براي ادامه حيات لازم است به كار خود ادامه دهند، به فعاليت مشغول اند، آن هم بسيار آرام و آهسته. در مقابل هم بيداري براي بدن لازم و ضروي است و اثرات خاص خود را دارد. شيخ در قانون خواب را به « بازگشت روان به منشا و از كار افتادن ابزار حركت و حس» تعريف كرده است. وي معتقد است كه خواب با تعطيل شدن قواي ظاهري، و از طريق قواي باطني به وقوع مي پيوندد.بر عكس بيداري حالتي است كه نفس در آن مشغول به حواس و قواي تحريكي بوده و آن ها را به كار مي بندد. مواد و روش ها گرچه به ظاهر پيرامون مساله خواب در علوم مختلف تحقيقاتي صورت گرفته است. ليكن بايد از اين نكته غافل نمانيم كه در باب تاثير خواب و بيداري بر جسم و روح و نيز كيفيت مزاج و نبض در آنها به طور سيستماتيك تحقيقي جامع صورت نگرفته است لذا ما در اين نوشتار برآنيم تا با استفاده از مطالعه كتب و آثار حكما از جمله ابن سينا و شارحان وي اين مساله را موردبحث و بررسي قرار دهيم. يافته ها از ديدگاه شيخ الرئيس، خواب و بيداري بر جسم و حتي بر روح و روان آدمي تاثير گذارند.من با ب مثال وي در رابطه با تاثير خواب بر مغزمعتقد است كه وقتي انسان مي خوابد يا وقتي به سبات يعني خواب سنگين مبتلا مي شود، قبل از هر چيز چشم و گوش از كار باز مي مانند. پس بايد منبع خواب يا سبات قسمت جلو مغز باشد.هم چنين معتقد است كه خواب، باعث استراحت اعضا و جوارح، ايجادرطوبت مجاري نفساني مي شود. در مقابل حالت بيداري ملايم باعث فعاليت حس ها مي شود و انرژي مي آورد و بدن را از فساد دور مي كند. بيداري باعث زيادي اشتها، دفع مواد زائد از بدن و كاهش هضم مي شود. (لازم به ذكر است كه خواب طولاني و بيداري طولاني برعمكرد بدن و نفس تاثيرگذارند و صدمات فراوني به دنبال دارند.) بوعلي بر اين باور است كه جريان خواب و بيداري در افراد مختلف با توجه به مزاج و طبيعتشان متفاوت خواهد بود؛ چنانچه تصريح مي كند افرادي كه زياد مي خوابند و يا حتي خوابهاي پريشان مي بينند اين امر، دليل بر رطوبت و تر مزاجي آنهاست. از آنجا كه بوعلي طبيب برجسته اي بوده و در هر مساله اي تك بعدي ننگريسته است و به تمام ابعاد وجودي انسان نظر داشته است حال در مساله خواب و بيداري هم از نبض، به عنوان آوند روح و چگونگي زنش آن در حالت خواب و بيداري غافل نبوده و به نحوي ظريفانه به اين مطلب پرداخته است.مثلا كيفيت زنش نبض را در حالت خواب طبيعي خرد و ضعيف دانسته است. نتيجه گيري از ديد ابن سينا خواب و بيداري به عنوان امر روحي- جسمي بر بدن و مزاج آن و حالات نفساني موثرند و در اين راستا بايد به مزاج افراد و نيز كيفيت زنش نبض در اين حالات توجه داشت كه در هر يك از حالات مزاج و نبض، متفاوت خواهد بود.

Purpose sleep is the one of the gift of god that comprehends almost one of third age of human. Man and all live existence need to rest for force renewal. Sleep is committal rest that natural encompass human and compelled him for day-off all mater and important section of mentality acts and only system of body that are necessity for continue of body life are occupied act numerous calm and slow. Versus awaking, is necessary for body and has certain effects. Sheikh definition sleeps in GHANON to return soul to source and stop sense and motion. His belief that sleeps occur with outward senses and through inside senses inverse awaking is mode that that soul in it is occupied suasion senses and use them. Methods and Materials: Although about issue sleep in different sciences has happen research but must we do not ignor that about effect sleep and awaking on boudy and soul and quality temper and pulse do not happen comprehensive research thus we purpose in writing with use of study books and works medicine man example EBNE SINA and his exegetes research about this issue. Results In the point of Shykhoreis sleep and awaking has effect on body and soul human. for example about effect sleep on brain he belief that when occur for man sleep or happen for the heavy sleep, firstly day- off(stop) his eye and ear. Thus we search that source in front brain. Also the beliefs that sleep make cause members and organs, certain humidity sensual canals. Versus mode mild awaking make because act senses and bring energy dispossess body form depravity. Awaking make because increase stomach, repulse extra material of body and decrease digestion (obligatory mention that if com awaking long- time has effect on body and soul and has attendant abundant harms. Buali has belief that inset time sleep and awaking in different people as for temper and nature men will different. If he affirm individuals that much sleep or see distracted sleep this matter is mark their humidity temper. As Buali was prominent medico and in each issue do not pay attentions one view and pay attention to all dominions of bind human. Here in issue sleep and awaking too do not ignore of pulse as artery of soul and its quality beating in mode sleep and awaking and with elegantly way pay in it. For example quality beating pulse has studied in mode natural sleep intellect and weak. Conclusion In the point of Avesina sleep and awaking as spiritual material issue have effect on body and its temper and spiritual moods and meantime must pay attention to temper individuals and also quality beating pulse in this moods that each one of the situations will different pulse and temper moods.