كليدواژه :
آفتابگردان , محدوديت آبي , مايكوريز , ازتوباكتر
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر قطع آبياري و مصرف كودهاي زيستي بر طول دوره پرشدن دانه و عملكرد كمي و كيفي آفتابگردان رقم يوروفلور، آزمايش فاكتوريلي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1394 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي اجرا شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل كاربرد كودهاي زيستي در چهار سطح (مايكوريز، ازتوباكتر كروكوكوم استرين 5، كاربرد توأم مايكوريز و ازتوباكتر، شاهد يا عدم استفاده از كودهاي زيستي)، و سه سطح آبياري (آبياري كامل به‌عنوان شاهد، تنش شديد رطوبتي يا قطع آبياري در مرحله گل‌دهي و تنش ملايم رطوبتي يا قطع آبياري در مرحله پرشدن دانه) بودند. نتايج نشان داد كه تعداد دانه پر و پوك در طبق، سرعت پرشدن دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن و شاخص كلروفيل، دوره مؤثر پرشدن دانه و طول دوره پرشدن دانه به‌طور معني‌داري تحت تأثير سطوح آبياري و كودهاي زيستي قرار گرفتند. بيشترين سرعت پرشدن دانه (95/1 گرم در روز) طول دوره پرشدن دانه (18/41 روز) و دوره مؤثر پرشدن دانه (85/35 روز) در آبياري كامل و كاربرد توأم ميكوريزا و ازتوباكتر به‌دست آمد. قطع آبياري در مرحله گل‌دهي تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص كلروفيل و محتواي روغن را به‌ترتيب 26، 18/5، 48/42 و 88/16 درصد در مقايسه با آبياري كامل كاهش داد. درحالي‌كه كاربرد توأم مايكوريزا و ازتوباكتر موجب افزايش به‌ترتيب 24/15، 48/3 ، 16/30 و 25/9 درصدي تعداد دانه پر در طبق، وزن هزار دانه، شاخص كلروفيل و محتواي روغن در مقايسه با شاهد شد. در شرايط تنش شديد رطوبتي، كاربرد توأم مايكوريز و ازتوباكتر عملكرد دانه را 3/13 درصد در مقايسه با عدم كاربرد مايكوريز و ازتوباكتر افزايش داد. براساس نتايج به نظر ميرسد كه تلقيح توأم بذر با ازتوباكتر و مايكوريزا ميتواند به‌عنوان يك ابزار مناسب براي افزايش عملكرد آفتابگردان در شرايط تنش رطوبتي باشد
چكيده لاتين :
In order to study the effect of irrigation withholding and biofertilizers application on quantitative and qualitative yield and grain filling duration of sunflower (Helianthus annus L.), a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design with three replications in research field of Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Iran in 2015. Treatments were four biofertilizers levels [(no biofertilizer, seed inoculation by Azotobacter chrocoocum strain 5, application of mycorrhiza (Glomus mosseae), Azotobacter chrocoocum + Glomus mosseae) and irrigation in three levels (full irrigation as control; moderate water stress or irrigation withholding at grain filling period; severe water stress or irrigation withholding at flowering stage]. Results showed that number of unfilled and filled grains per head, grain filling rate, 1000- grain weight, oil percentage and chlorophyll index, grain filling duration and effective grain filling duration were significantly affected by irrigation levels and biofertilizers. The highest grain filling rate (1.95 g per day), grain filling duration (21.18 days), and effective grain filling duration (35.85 days) were obtained in full irrigation and application of Azotobacter + mycorrhiza. Irrigation withholding at flowering stage led to 26, 5.18, 42.48 and 16.88% decreases in number of filled grains per head, 1000-grain weight and chlorophyll index and oil percentage, respectively, in comparison with full irrigation. Whereas, application of Azotobacter + mycorrhiza led to 15.24, 3.48, 30.16 and 9.25% increases in number of filled grains per head, 1000-grain weight, chlorophyll index and oil percentage, respectively, in comparison with control (no biofertilizers). Under severe water stress, application of biofertilizer (Azotobacter + Glomus) led to 13.3% increase in grain yield in comparison with lack of biofertilizers. Based on the results, it seems that application of biofertilizers is suitable for increasing sunflower yield under water stress condition
