تغييرات كيفي رواناب در شاليزارهاي گيلان و فومنات

Tailwater Quality Changes in The Rice-Paddies of Guilan and Foumanat

مقدار مصرف كود شيميايي در كشاورزي از نظر مسائل زيست محيطي و مسموميت انساني مهم است. هدف از انجام اين پژوهش تعيين بار آلودگي از طريق بررسي كيفيت رواناب و تغيير غلظت عواملي بود كه در تعيين كيفيت آب آبياري شاليزارها پارامترهايي مهم هستند. در سال زراعي 75-76، چهار مزرعه برنج با مساحت‌هاي متغير (0/22 تا 0/6 هكتار) در شهرستان فومن انتخاب شد. در اين مزارع رواناب به طور پشت سر هم در آبياري كرت‌هاي پايين دست استفاده مي‌شد. كميت و كيفيت رواناب در خروجي كرت‌ها و مزارع مورد سنجش قرار گرفت. مقدار رواناب در مزارع، 2-64 درصد برآورد شد. رواناب وآب آبياري در طبقه C3S1 قرار داشت. تفاوت ميانگين مقادير SAR، DO، EC و pH و تفاوت ميانگين غلظت هر يك از عناصر Cu، Zn، B، P و K در آب ورودي و رواناب معني‌دار نبود. اين عوامل در آب آبياري و رواناب در دامنه مطلوب تا مجاز براي آبياري برنج قرار داشت. غلظت ازت در آب آبياري از 0/05 تا10/3 ميلي‌گرم در ليتر متغير بود، و پس از كود دادن مزرعه، غلظت ازت در رواناب افزايش چشم‌گيري نشان داد. ميانگين غلظت يون NO3- در رواناب، نسبت به ميانگين غلظت اين يون در آب ورودي داراي تفاوت معني‌دار بود، به نحوي كه در فصل آبياري از هر هكتار شاليزار 20 كيلوگرم نيترات از طريق رواناب خارج مي‌شد. ميانگين بار مواد محلول در آب‌هاي ورودي و خروجي مزارع به ترتيب 1618 و 1476 كيلوگرم درشبانه روز از سطح يك هكتار بود. تفاوت ميانگين بار مواد ورودي و خروجي (142 كيلوگرم در يك هكتار) در سطح يك درصد معني‌دار بود. از مزرعه پنجم كه در لاهيجان قرار داشت، پس از سم‌پاشي با حشره‌كش ديازينون، به مدت 10 روز پي در پي نمونه‌برداري شد. غلظت حشره‌كش در آب مزرعه بلافاصله پس ازسم‌پاشي 93/08 بود، ولي 10 روز پس ازسم‌پاشي به mg/l 0/98 كاهش يافت. نتايج اين بررسي نشان داد كه اكثر عوامل كيفي اندازه‌گيري شده در حد مجاز براي آبياري شاليزار بودند.

During recent years, worldwide concern has been focused on the potential for contamination of surface waters and ground waters by agrochemicals in runoff and soil water from irrigated fields. Given this perspective, it is very important to correctly evaluate the levels of different agrochemicals in water, both from human toxicological and environmental viewpoints and to develop management strategies for reducing agrochemical loads to acceptable levels in the environment. The main objective of this study was to assess the qualitative changes of tailwater due to the use of agrochemicals and thereby to determine contamination loads. Four farms (A, B, C and D) were chosen in the Foumanat region in the F2 unit in 1996. The areas of these fields ranged from 0.22 to 0.6 ha having a number of unequal successive basins with variable inflow and outflow rates. A quantitative analysis showed that the tailwater ratio in farms A, B, C and D ranged from 2 to 64% during the irrigation season. The outflow water was classified as C3S1. The changes in qualitative factors were not significant and did not follow any certain pattern during the irrigation season. The changes in SAR, EC, Cu, Zn, B, P, K and DO in the inflow and outflow waters were also insignificant. After fertilizer application, the increase in nitrogen concentration in the outflow was significant. The average pollution loads in the inflow and outflow were about 1618 and 1476 kg/day/ha, respectively. The remaining load in the rice fields was about 142 kg/day/ha, which was meaningful at 1% level. The fifth farm (E) located in Lahidjan was sprayed with diazinon. Water samples were analyzed each day for diazinon residues for 10 days after application. Sample analysis showed that the concentration of the insecticide was 93.08 mg/l immediately after application and gradually reduced to 0.98 mg/l ten days after spraying.