اثر زمان‌بندي مواليد و سطح تعديل‌شده باروري در ايران

Tempo effect of childbearing and adjusted level of fertility in Iran

ميزان باروري كل كه از مجموع ميزان‌هاي ويژه سني باروري در يك سال معين محاسبه مي‌شود، يك شاخص عمومي براي باروري به‌حساب مي‌آيد. مشكلي كه در رابطه با محاسبه اين شاخص وجود دارد، اين است كه شاخصي دوره­اي است كه بر مواليد و زنان يك سال خاص اشاره دارد. شاخص دوره اي باروري با تغيير در زمان بندي فرزندآوري امكان تحريف دارد. وقتي زنان فرزندآوري خود را به تأخير مي‌اندازند، ميزان‌هاي باروري به ‌احتمال ‌زياد كمتر از حد واقعي نشان داده مي شوند. سؤال اين است كه چگونه مي‌توان سطوح واقعي باروري نسل‌هايي كه هنوز به پايان دوره باروري خود نرسيده­اند را از شاخص‌هاي دوره­اي محاسبه كرد؟ روش‌هاي مختلفي براي تعديل شاخص‌هاي باروري دوره براي تغييرات زمان‌بندي باروري (تمپو)، عرضه شده است. در اين پژوهش به بررسي سير تكاملي اين روش‌ها با تأكيد بر روش ارائه‌شده توسط بونگارت و فييني (1998) پرداخته شده است. سپس اين روش براي برآورد باروري ايران در دوره 1385 تا 1390 بر اساس سرشماري‌هاي 1385 و 1395 و داده‌هاي بررسي جمعيت و سلامت 1379 به كار گرفته شده است. نتايج تحليل ميزان­هاي باروري كشور نشان مي­دهد كه با توجه به تغييرات ميانگين‌هاي سن فرزندآوري در كشور شاهد تأثيرات انحرافي زمانبندي باروري در ميزان­هاي باروري كشور هستيم.

Although the demographic literature offers many measures of fertility, the total fertility rate (TFR) is now used more often than any other indicator. The TFR is defined as the average number of births a woman would have if she were to live through her reproductive years (ages 15– 49) bear children at each age at the rates observed in a particular year or period. It is a hypothetical measure because no real group of women has experienced or will necessarily experience these particular rates. But this measure is disturbed by some timing effects called Tempo effects - distortions due to changes in the timing of births. The conventional TFR can be considered to consist of a quantum and a tempo component. Quantum component of the TFR would have been observed in the absence of changes in the timing of childbearing during the period in which the TFR is measured. The tempo component equals the distortion that occurs due to timing changes. In this paper history and the methodology of the tempo and quantum effects of fertility is discussed and the methods to adjust the total fertility rate (TFR) are elaborated focusing on method presented by Bongaarts and Feeney (BF method 1998). Meanwhile the analyses of fertility rates in this duration (1996-2011) in Iran illustrate the necessity of employing tempo adjusted methods in measuring fertility.